Σάββατο 14 Μαΐου 2011

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ:
Πολιτικό σύστημα στο οποίο κυβερνά ο λαός. (Η λέξη είναι σύνθετη· προέρχεται από το "δήμος", που σημαίνει λαός, και από το "κρατώ" που σημαίνει εξουσιάζω). Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα η έννοια της δημοκρατίας πέρασε πολλά στάδια και μορφές.

Ιστορία της δημοκρατίας

Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε η άμεση δημοκρατία. Η πολιτική εξουσία την εποχή εκείνη ασκούνταν από όλους τους Αθηναίους πολίτες. Η συμμετοχή των πολιτών στις αποφάσεις της συνέλευσης ήταν καθολική. Οι αποφάσεις παίρνονταν κατόπι σύγκλησης της συνέλευσης όλων των πολιτών, όπου με ανάταση του χεριού και μετά από την αγόρευση του καθενός, εφόσον το ήθελε, γινόταν η ψηφοφορία. Η εκλογή των αρχόντων που θα διοικούσαν και των δικαστών, καθώς επίσης και η ψήφιση των νόμων, γινόταν από τις συνελεύσεις των πολιτών. Δικαίωμα όμως συμμετοχής είχαν μόνο οι Αθηναίοι πολίτες και όχι οι ξένοι που είχαν εγκατασταθεί στην πόλη της Αθήνας, αδιάφορα αν ήταν πλούσιοι ή φτωχοί. Δικαίωμα ψήφου δεν είχαν και οι δούλοι που υπήρχαν στην πόλη της Αθήνας. Το καλύτερο παράδειγμα άμεσης δημοκρατίας το έχουμε στην Αθήνα τον 5ο αι. π.Χ., την εποχή δηλαδή του χρυσού αιώνα της Αθήνας. Στη Ρώμη μετά την κατάργηση του θεσμού της βασιλείας εγκαθιδρύθηκε η δημοκρατία. Η λειτουργία όμως του συστήματος αυτού δε γινόταν όπως ακριβώς στην Ελλάδα. Την πολιτική εξουσία την ασκούσε η σύγκλητος, οι ύπατοι και η συνέλευση του λαού. Η σύγκλητος εκλεγόταν από τους ελεύθερους Ρωμαίους πολίτες. Και εδώ οι δούλοι δεν είχαν δικαίωμα ψήφου. Ουσιαστικά ο κύριος ρυθμιστής του πολιτεύματος της χώρας ήταν η σύγκλητος. Οι ύπατοι ήταν διοικητές του κράτους και είχαν μεγάλη εξουσία στα χέρια τους. Έτσι στη Ρώμη δεν έχουμε την άμεση συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, όπως στην αρχαία Ελλάδα, αλλά η σύγκλητος ήταν εκείνη που έπαιρνε τις αποφάσεις που αφορούσαν την πόλη της Ρώμης. Με την πάροδο του χρόνου η δημοκρατία καταλύθηκε στη Ρώμη και εγκαθιδρύθηκε η μοναρχία.
Την εποχή του Μεσαίωνα δεν μπορεί να γίνει λόγος για δημοκρατία και δημοκρατικές ελευθερίες, γιατί τη χρονική αυτή περίοδο η απόλυτη μοναρχία είναι το πολίτευμα που κυριαρχεί σε όλες τις χώρες. Ο λαός δεν έχει καμιά εξουσία. Μοναδικός ρυθμιστής των πραγμάτων της χώρας ήταν ο μονάρχης, χωρίς να υπάρχει καμία δυνατότητα ελέγχου στο λαό είτε αμέσως είτε με τους αντιπροσώπους του. Ακόμα και στις περιπτώσεις που παραχωρούνταν ορισμένα δικαιώματα στο λαό, ήταν χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η υπογραφή της "Μεγάλης Χάρτας των Δικαιωμάτων" στην Αγγλία, κατά το 1215 μ.Χ. από το βασιλιά Ιωάννη τον Ακτήμονα. Με τη "Χάρτα" εκείνη παραχωρούνταν δικαιώματα στις λαϊκές τάξεις, ουσιαστικά όμως κατοχυρώνονταν τα δικαιώματα του βασιλιά και των φεουδαρχών, δηλ. αυτών που είχαν όλα σχεδόν τα κτήματα στα χέρια τους. Οι φτωχοί και γενικά ο λαός ουσιαστικά δεν είχε αποκτήσει περισσότερα δικαιώματα από εκείνα που κατείχε προηγουμένως.
Έτσι μπροστά σ` αυτή την καταπίεση των λαϊκών, με την επίδραση του βαθύτερου νοήματος του χριστιανισμού και της κλασικής παιδείας, δηλ. των γραπτών, κυρίως των αρχαίων Λατίνων και Ελλήνων πνευματικών ανθρώπων, δημιουργήθηκε κλίμα αντίθετο στην καταπίεση του ανθρώπου. Η εποχή αυτή ονομάζεται "εποχή του διαφωτισμού". Δεν έλειψαν και οι λαϊκές επαναστάσεις. Σπουδαία ονόματα του διαφωτισμού είναι ο Ζαν - Ζακ Ρουσσό, ο Τζον Λοκ, ο Βολταίρος κ.ά. Την εποχή εκείνη είχε διαμορφωθεί στον ευρωπαϊκό χώρο και μια άλλη τάξη, εκτός από τους ευγενείς και τους πρίγκιπες, η εμπορική και βιοτεχνική τάξη. Η τάξη αυτή στην πολιτειολογία λέγεται "αστική τάξη". Την οικονομική ζωή των χωρών την κατείχε αυτή και όμως δεν είχε το δικαίωμα να λαμβάνει μέρος στις αποφάσεις της κυβέρνησης της χώρας όπου ζούσαν και ασκούσαν την επαγγελματική τους δραστηριότητα. Αποτέλεσμα όλης αυτής της κατάστασης, καθώς και της καταπίεσης των λαϊκών στρωμάτων, ήταν η επανάσταση που ξέσπασε το 1789. Απαίτηση της Γαλλικής Επανάστασης ήταν η συμμετοχή στην εξουσία και της λαϊκής θέλησης. Την εποχή αυτή γίνεται και η "Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη". Στη διακήρυξη αυτή αναφέρονται ως απαράγραπτα δικαιώματα το δικαίωμα της ιδιοκτησίας, της ελευθερίας του λόγου, της ισότητας μεταξύ των πολιτών, του δικαιώματος της συμμετοχής όλων των λαϊκών τάξεων στην πολιτική εξουσία της χώρας κ.λ.π. Γενικά η Γαλλική Επανάσταση κατέλυσε τη μοναρχία και εγκαθίδρυσε τη δημοκρατία. Στην Αγγλία, χωρίς να καταλυθεί η βασιλεία, εγκαθιδρύεται το αντιπροσωπευτικό πολίτευμα μετά από πολλές και διάφορες κοινωνικές αναστατώσεις. Το δικαίωμα ψήφου είχε παραχωρηθεί κατ` αρχή μόνο στους γαιοκτήμονες και στους πλούσιους. Η διάκριση αυτή γινόταν σε βάρος των λαϊκών τάξεων, επειδή το εκλογικό δικαίωμα είχε συνδεθεί με την κατοχή ιδιοκτησίας γης. Στο κοινοβούλιο δεν αντιπροσωπεύονταν οι εργάτες, γιατί έλειπε απ` αυτούς η ιδιοκτησία της γης. Μόνο κατά τα μέσα του 19ου αιώνα έχουμε αντιπροσώπευση των εργατών στο κοινοβούλιο. Το εκλογικό δικαίωμα επεκτάθηκε και ολοκληρώθηκε μόνο μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο.
Η συμμετοχή των εργατών στην ενεργό πολιτική ζωή σ` όλες τις χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής πραγματοποιείται κατά το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Στην Ελλάδα το αντιπροσωπευτικό σύστημα καθιερώνεται με την αποδοχή από μέρους του βασιλιά Γεωργίου Α΄ το έτος 1785 της "αρχής της δεδηλωμένης", δηλ. ότι η κυβέρνηση πρέπει να σχηματίζεται από το κόμμα που θα πλειοψηφεί στις εκλογές. Η τιμή της εγκαθίδρυσης της αρχής αυτής ανήκει στον πολιτικό Χαρίλαο Τρικούπη.

Αντιπροσωπευτικό σύστημα δημοκρατίας

Σ` αυτό η πολιτική εξουσία ασκείται από τους αντιπροσώπους του λαού στο κοινοβούλιο. Κάθε τετραετία γίνονται εκλογές σ` όλη τη χώρα· στις εκλογές αυτές συμμετέχουν όσα κόμματα υπάρχουν σ` αυτή τη χώρα. Το κόμμα που θα πάρει την πλειοψηφία παίρνει την εξουσία της χώρας για τέσσερα χρόνια. Ο λαός δε συμμετέχει στην άσκηση της πολιτικής εξουσίας άμεσα, αλλά έμμεσα με τους αντιπροσώπους του. Το αντίθετο συνέβαινε στην αρχαία Ελλάδα, όπου η συμμετοχή στα κοινά της πολιτείας - κράτους γινόταν αυτοπροσώπως από κάθε πολίτη. Όλες αυτές οι περιπτώσεις συμμετοχής στην εξουσία της χώρας δεν μπορούσαν να βρουν τέλεια εφαρμογή σήμερα, γιατί με την πάροδο του χρόνου τα προβλήματα μιας χώρας έγιναν πάρα πολλά και εκτός αυτού ο πληθυσμός ενός κράτους ανέρχεται σήμερα σε εκατομμύρια και θα ήταν αδύνατη η συμμετοχή του καθενός πολίτη στα κοινά πράγματα της χώρας. Άμεση δημοκρατία έχουμε σήμερα, κατ` εξαίρεση από τον κανόνα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, όταν πρόκειται να γίνει ένα δημοψήφισμα, όπως της 8ης Δεκεμβρίου 1974 στην Ελλάδα για να αποφασίσει ο λαός, αν θέλει βασιλευόμενη ή αβασίλευτη δημοκρατία.
Αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι η καθιέρωση δικαιωμάτων υπέρ των λαϊκών τάξεων, κατάργηση προνομίων, ύπαρξη αντίθετων απόψεων και οργανωμένων πολιτικών ρευμάτων. Δεν επιτρέπεται σ` ένα δημοκρατικό, φιλελεύθερο πολίτευμα να καταδιώκεται κανένας για τις πεποιθήσεις του ούτε να υπάρχει δυνατότητα ελέγχου της πλειοψηφίας από τη μειοψηφία· γενικά, ο κύριος ρυθμιστής του πολιτεύματος θα πρέπει να είναι ο λαός, ο οποίος θα μπορεί να αποφασίζει ελεύθερα για το είδος και τη μορφή του πολιτεύματος που πρέπει να εγκαθιδρυθεί στη χώρα όπου ζει και αναπτύσσεται. Σ` ένα δημοκρατικό πολίτευμα ο λαός πρέπει να έχει δικαιώματα, αλλά και υποχρεώσεις. Τα δικαιώματα είναι διατυπωμένα στο σύνταγμα κάθε χώρας. Έτσι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης, το δικαίωμα να ενώνονται σε κόμματα και σε σωματεία, επίσης έχουν το δικαίωμα της απεργίας, του ασύλου της κατοικίας, το δικαίωμα να κρίνονται για τις άδικες πράξεις τους από τα τακτικά πολιτικά δικαστήρια στα οποία το κράτος εμπιστεύεται την εφαρμογή των νόμων. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι ότι οι νόμοι της πολιτείας ψηφίζονται στη βουλή από τους βουλευτές, οι οποίοι είναι οι αντιπρόσωποι της λαϊκής θέλησης.
Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία διακρίνεται σε αβασίλευτη και βασιλευόμενη.
α) Αβασίλευτη δημοκρατία έχουμε, όταν ο ανώτατος άρχοντας, δηλ. ο πρόεδρος της δημοκρατίας, εκλέγεται από το λαό έπειτα από την προκήρυξη εκλογών σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα. Η εκλογή γίνεται είτε άμεσα από το λαό είτε έμμεσα από τους εκλέκτορες· δηλ. ο λαός εκλέγει ορισμένα πρόσωπα και αυτά με την ψήφο τους εκλέγουν τον πρόεδρο της δημοκρατίας. Η αβασίλευτη δημοκρατία διακρίνεται σε προεδρική και σε προεδρευόμενη δημοκρατία. Στην προεδρική δημοκρατία ο πρόεδρος ασκεί την εκτελεστική εξουσία με πλήρη δικαιοδοσία, δηλ. κατά την κρίση του, ενώ στην προεδρευόμενη δημοκρατία η κυβέρνηση αντλεί την εκτελεστική εξουσία από το κοινοβούλιο και είναι υπεύθυνη απέναντί του.
β) Βασιλευόμενη δημοκρατία έχουμε, όταν ο ανώτατος άρχοντας είναι ο βασιλιάς. Το αξίωμα του βασιλιά είναι κληρονομικό και στην εκλογή του προσώπου του ανώτατου άρχοντα δε συμμετέχει ο λαός με το δικαίωμα της ψήφου του.


LivePedia.gr
Θέμα: Το δημοκρατικό πολίτευμα -υποστηρίζουν πολλοί είναι ο καλύτερος τρόπος διακυβέρνησης μιας πολιτείας. Όταν όμως δεν υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις, τότε ελλοχεύουν κίνδυνοι, που αποβαίνουν τροχοπέδη όχι μόνο στην ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος αυτού αλλά και στην εν γένει πρόοδο και ευημερία της κοινωνίας. Ζητείται η άποψή σας.

    * Κοινοβουλευτισμός (<κοινός + βουλεύομαι): πολιτικό καθεστώς, κατά το οποίο η κυβέρνηση πρέπει να έχει την εμπιστοσύνη της λαϊκής αντιπροσωπίας.
    * Κοινοβούλιο (<κοινός + βουλή): συλλογικό πολιτικό όργανο, που ασκεί τη νομοθετική εξουσία και ελέγχει και κατευθύνει την εκτελεστική, η βουλή.
    * Πλουραλισμός (<λατ. pluralis): φιλοσοφική θεωρία που δέχεται ότι ο κόσμος αποτελείται από πολλά αυτοτελή στοιχεία, από πολλά στρώματα του «είναι»/η αποδοχή ή ανάπτυξη πολλών απόψεων στη διακίνηση των ιδεών, πολυφωνία.
    * Φανατισμός (<γαλλ. fanatisme): υπερβολική αφοσίωση σε ιδέες, αντιλήψεις κτλ., που εξωθεί στον παραλογισμό και στην έχθρα προς τους αντιφρονούντες.

Πρόλογος
    * Ορισμός: Δημοκρατία είναι το πολίτευμα εκείνο κατά το οποίο ο λαός, ή πιο συγκεκριμένα η πλειοψηφία των πολιτών μιας κοινωνίας, κυβερνά είτε άμεσα, όπως περίπου συνέβαινε σε αρκετές πόλεις κράτη στην Αρχαία Ελλάδα, είτε έμμεσα με αιρετούς αντιπροσώπους, κάτι που κατά κάποιο τρόπο συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα και στις περισσότερες χώρες του κόσμου.
    * Ιστορική αναδρομή (Η δημοκρατία «γεννήθηκε» στην αρχαία Ελλάδα πριν από 2500 χρόνια...)
    * Ειδολογικός χωρισμός πολιτευμάτων: Μοναρχία, Ολιγαρχία, Δημοκρατία.
    * Ειδολογικός χωρισμός δημοκρατίας: άμεση-έμμεση, βασιλευόμενη-αβασίλευτη [Όταν ο ανώτατος άρχων δεν είναι κληρονομικός και εκλέγεται είτε άμεσα από το λαό (Προεδρευόμενη Δημοκρατία) είτε έμμεσα από τη βουλή (Προεδρική Δημοκρατία)]
    * Ειδολογικός χωρισμός εξουσίας: Νομοθετική, Εκτελεστική, Δικαστική.
Κυρίως Θέμα
Αξία/Προσφορά Δημοκρατίας
    * εξασφάλιση-προάσπιση ελευθερίας (κάθε μορφής)
    * ελευθερία έκφρασης            =      άσκηση κριτικής στην κάθε μορφής εξουσία
    * σεβασμός στη γνώμη των πλειόνων (αρχή πλειοψηφίας)
    * ομαλή λειτουργία των θεσμών
    * κοινωνική ομαλότητα, αρμονία, τάξη...
    * αποτροπή κοινωνικών αναταραχών/ αντιθέσεων     =  διάλογος
    * εχέγγυα για απονομή δικαιοσύνης/ισονομία
    * σεβασμός στον άνθρωπο/πολίτη
    * εμπιστοσύνη/σεβασμός μεταξύ των πολιτών
    * προστασία ανθρώπινων δικαιωμάτων
    * μέριμνα για καθολική κάλυψη βιοτικών αναγκών
    *  απόρριψη φόβου για το άγνωστο, το μέλλον, την αβεβαιότητα, κράτος πρόνοιας
    * αξιοκρατία
    * μέριμνα για καθολική παιδεία
    * προαγωγή πολιτισμού: επιστήμες, τέχνες, γράμματα...
    * προϋποθέσεις για πρόοδο, ανάπτυξη, ευημερία... (ατομική & κοινωνική)
    * προάσπιση ειρηνικής συνύπαρξης πολιτών/λαών
    * ωρίμανση συνθηκών για μελέτη ευρύτερων κοινωνικών προβλημάτων: οικολογική καταστροφή, πυρηνική απειλή, φτώχεια, πείνα...
Προϋποθέσεις
    * συνεργασία
    * σεβασμός στην πλειοψηφία
    * συμμετοχή στα κοινά, υποταγή στην πλειοψηφία, εγρήγορση
    * σεβασμός στους θεσμούς
    * διάκριση εξουσιών           =      ανεξαρτησία δικαιοσύνης
    * ισότητα-ισονομία-ισοπολιτεία
    * σωστοί νόμοι          =         εφαρμογή τους
    * αξιοκρατία
    * εκλογές, δικαίωμα εκλέγειν & εκλέγεσθαι
    * σωστή & πλουραλιστική ενημέρωση/πληροφόρηση
    * πολυφωνία-ελευθεροτυπία
    * ανεξαρτησία (οικονομική, πολιτική...) Μ.Μ.Ε.
    * πολυκομματισμός, κόμματα αρχών κι όχι προσώπων
    * κοινοβουλευτισμός -αντιπολίτευση-άσκηση κριτικής στην εξουσία
    * συχνή έκφραση της λαϊκής ετυμηγορίας
    * αποκέντρωση
    * σωστή παιδεία         =       κριτική ικανότητα, πνευματική ελευθερία...
    * εξασφάλιση βιοτικών αναγκών/ οικονομική ελευθερία-ευημερία
    * ομαλή κοινωνική ζωή,   κατά βίας, καταναγκασμού
    * ειρήνη
     διάλογος
     εναντίον φανατισμού, ρατσισμού..
      
Κίνδυνοι  psalidi  τροχοπέδη
    * φτώχεια, ανεργία
    * αδιαφορία, ισοδυναμεί με τη μη συμμετοχή στα κοινά    =   δυσλειτουργία δημοκρατικών διαδικασιών, θεσμών...
    * παρερμηνεία δικαιώματος ελευθερίας  με  κατάργηση  ασφαλιστικών δικλείδων    =     ασυδοσία...
    * οικονομικά συμφέροντα       =      ολιγοπωλιακός έλεγχος Μ.Μ.Ε./πληροφόρησης       = έλεγχος συνειδήσεων, χειραγώγηση, υπονόμευση συλλογικού συμφέροντος
    * αυθαιρεσία εξουσίας            = κίνδυνος για τη      δημοκρατία         =  ανελεύθερα καθεστώτα
    * εφησυχασμός,    psalidi    εγρήγορσης
    * υπέρμετρος διοικητικός συγκεντρωτισμός/ γραφειοκρατία      =     υπονόμευση δημοκρατικών θεσμών, κατάργηση δημοκρατικών διαδικασιών,   όχι ανάπτυξη
    * έλλειψη παιδείας/μόρφωσης       =     ελλιπής κριτική ικανότητα          = πολίτες         = υπήκοοι ανελεύθερα καθεστώτα
    * όχι σωστή λειτουργία  δικαιοσύνης         =                    κοινωνικές αδικίες, αναταραχές...
    * ατομικισμός      οδηγεί στην απουσία  από κάθε  συλλογική/κοινωνική λειτουργία
    * αδιαφορία για τα κοινά
    * κοινωνικές ανισότητες
    * διχόνοια         = έλλειψη      συνεργασίας, ομοψυχίας...
    * αμοραλισμός, ατομικές φιλοδοξίες    =   υπονόμευση δημοκρατικών θεσμών, συλλογικότητας
    * απληστία, ωφελιμισμός, υλιστικές τάσεις, καταναλωτισμός...
    * υπέρμετρα τεχνοκρατικός πολιτισμός                  = απουσία    (ανθρωπιστικών) ιδανικών


Αιτίες κρίσης δημοκρατικού πολιτεύματος
# κοινωνικές ανισότητες
# συμφέροντα ποικίλα
# πολιτικές σκοπιμότητες
# ρατσισμός
# περιθωριοποίηση
# ανεργία
# υλιστική εποχή
# ηθική κατάπτωση
# άνομοι νόμοι
# κρίση διάφορων θεσμών: δικαιοσύνης, εκπαίδευσης...
# κακή παρεχόμενη παιδεία
# γραφειοκρατία
Έξοδος από την κρίση
# συνειδητοποίηση του προβλήματος,    και αιτιών της κρίσης
# κοινωνική συνείδηση
# διάλογος
# κόμματα αρχών, όχι συμφερόντων
# δημοκρατική αγωγή
# παιδεία: γνώση της ιστορίας, παιδεία ικανή να βγάζει ολοκληρωμένες προσωπικότητες, γιατί αλλιώς δε λειτουργεί η δημοκρατία
# σωστή νομοθεσία
# προσπάθεια για πνευματική ανέλιξη και ηθική τελείωση των ατόμων
# πολιτιστική (και ευρύτερη) αποκέντρωση



ΘΕΜΑ:
Αναμφισβήτητα το δημοκρατικό πολίτευμα αποτελεί τον ιδανικό τρόπο διακυβέρνησης των λαών και αποβλέπει στην ολοκλήρωση του ανθρώπου, καθώς και στην προώθηση του πολιτισμού του.
Πιστεύετε ότι στην εποχή μας επικρατεί στους λαούς ή ότι αποτελεί ιδανικό για πολλές κοινωνίες;
Κάτω από ποιες προϋποθέσεις είναι δυνατόν να θωρακιστεί αποτελεσματικά η δημοκρατία;
Δικαιολογήστε τις απόψεις σας.

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ:
1. Οι άνθρωποι ως μέλη μικρών και μεγάλων κοινωνικών ομάδων, είχαν πάντα ν’ αντιμετωπίσουν και να λύσουν ποικίλα προβλήματα που δημιουργούνται από τη συμβίωσή τους. Τα πιο βασικά από τα προβλήματα αυτά είναι ο τρόπος με τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις, ο καταμερισμός των υποχρεώσεων και η δίκαιη κατανομή των αγαθών. Για την επίλυση των προβλημάτων αυτών αναπτύχθηκαν διάφοροι τρόποι, ένας από τους οποίους είναι και η δημοκρατία.
2. Όταν ο άνθρωπος οργανώθηκε σε κοινωνικές ομάδες, εκφράζοντας την έμφυτη κοινωνικότητά του, αυτόματα εμφανίστηκε και η ανάγκη για διοίκηση αυτών των ομάδων. Έτσι έπρεπε κάθε φορά να καταλαμβάνει την εξουσία κάποιος ο οποίος θα μπορούσε να ρυθμίσει αρμονικά και δίκαια τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα κάθε μέλους μέσα στην ομάδα. Όμως αυτό πολλές φορές δεν ήταν κατορθωτό, με αποτέλεσμα την εξουσία να κατέχει ο πιο δυνατός που μεταβαλλόταν σε δυνάστη των πολιτών και καταπατητή των δικαιωμάτων του. Σταδιακά και μετά από πολλούς αγώνες ο λαός οργανώθηκε, κατάλαβε τη δύναμή του και ζήτησε ο ίδιος συμμετοχή στα «κοινά», εγκαθιδρύοντας το δημοκρατικό πολίτευμα, που είναι ο πιο σωστός τρόπος διακυβέρνησης.

ΜΟΡΦΕΣ:
Η δημοκρατία μπορεί να είναι: α) άμεση, όταν ο λαός συμμετέχει χωρίς αντιπροσώπους αιρετούς στην ψήφιση των αποφάσεων και β) έμμεση, όταν ο λαός έχει αναθέσει την πολιτική εκπροσώπησή του σε κάποιους που τους θεωρούν άξιους για την υπόθεση αυτή.

ΟΡΙΣΜΟΣ:
1. Δημοκρατία είναι το πολιτικό σύστημα που στηρίζεται στην αρχή της λαϊκής κυριαρχίας και λειτουργεί σύμφωνα με τη θέληση της πλειοψηφίας των πολιτών.
2. Κυρίως σήμερα, όταν μιλούμε για τη δημοκρατία εννοούμε την έμμεση, την κοινοβουλευτική ή αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Είναι το πολίτευμα εκείνο στο οποίο ο λαός μετέχει στη διακυβέρνηση της χώρας, εκλέγοντας τους αντιπροσώπους του, οι οποίοι ρυθμίζουν τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα, αλλά και που όμως ο λαός που τους εξέλεξε, έχει τη δυνατότητα να τους ελέγχει και να τους ανακαλεί.
Η δυνατότητα ελέγχου εξασφαλίζεται με την ελευθερία λόγου, τύπου, τις ατομικές, γενικότερα, ελευθερίες, την ύπαρξη αντιπολίτευσης και μαζικών οργανώσεων, που ασκούν κριτική και έλεγχο στην κυβέρνηση. Αυτά τα στοιχεία αποτελούν την «πεμπτουσία» της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, αφού μ’ αυτά ο λαός εκφράζει την κυριαρχία του.

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ:
1. Διασφαλίζει την ισότητα των ανθρώπων. Όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι μεταξύ τους. Ίσοι ως προς την αξία. Ίσοι απέναντι στο νόμο. Έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις αλλά και τα ίδια δικαιώματα.
2. Προασπίζει την ελευθερία, η οποία αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες αξίες στη ζωή του ανθρώπου. Χωρίς αυτή ο άνθρωπος δε μπορεί να ζήσει ούτε και να δημιουργήσει πολιτισμό. Οι αγώνες που έγιναν και γίνονται για την κατάκτησή της, όταν λείπει, φανερώνουν το σημαντικό της ρόλο στην πορεία της ανθρώπινης ζωής.
3. Δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να ολοκληρωθεί ως προσωπικότητα. Έτσι, βιώνοντας εμπειρίες μέσα σε ένα καθεστώς δημοκρατίας, ο άνθρωπος καθίσταται υπεύθυνος, αναπτύσσει κοινωνική συνείδηση με αποτέλεσμα να υπερβαίνει τον ατομικισμό του.
4. Επικρατεί κοινωνική γαλήνη, που είναι προϋπόθεση της ατομικής και κοινωνικής προόδου. Δημιουργείται μέσα στην κοινωνία ένα πλέγμα ομαλών διαπροσωπικών σχέσεων με κυρίαρχα στοιχεία τη συνεργασία και το σεβασμό μεταξύ των πολιτών. Επιπλέον, επιλύονται αρμονικά και ειρηνικά οι διαφορές, εφόσον η δημοκρατία στηρίζεται και ευνοεί το διάλογο.
5. Στο δημοκρατικό πολίτευμα επικρατεί η αξιοκρατία. Η πολιτεία, λοιπόν, εφαρμόζοντας μια δίκαιη κοινωνική πολιτική, παρέχει σε όλους τους πολίτες ίσες ευκαιρίες και κίνητρα για κοινωνική ανάδειξη και δημιουργία. Με αυτόν τον τρόπο προωθούνται πάντοτε οι άξιοι και έτσι η κοινωνία στελεχώνεται από ικανά μέλη. Ταυτόχρονα, περιορίζονται στο ελάχιστο οι αδικίες και οι ανισότητες και δεν υφίσταται ο κίνδυνος αναταραχών και συγκρούσεων.
6. Όπου υπάρχει δημοκρατία, υπάρχει και ανάπτυξη της παιδείας, που ως θεσμός αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα για την ολοκλήρωση του ατόμου και της κοινωνίας. Παρέχεται παιδεία με ανθρωπιστικά ιδεώδη και τοποθετεί τον άνθρωπο ως υπέρτατη αξία και το σεβασμό των δικαιωμάτων ως καθολικό τρόπο ζωής.
7. Υπάρχει πολυφωνία και ελεύθερη διακίνηση των ιδεών. Έτσι προάγονται οι επιστήμες, οι τέχνες και τα γράμματα, γιατί το άτομο είναι ελεύθερο να αξιοποιεί όλες τις πνευματικές του ικανότητες.

ΕΞ’ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟΥ ΑΠΟΔΕΙΞΗ:
Η μεγάλη αξία της δημοκρατίας φαίνεται από τη μελέτη των συνθηκών που χαρακτηρίζουν τα μη δημοκρατικά καθεστώτα.

ΣΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ:
1. Γίνονται διακρίσεις σε βάρος των πολιτών και διευρύνεται το κοινωνικό χάσμα ανάμεσα σε ισχυρούς και αδύνατους.
2. Επικρατεί η θέληση του ισχυρότερου και μέσα στο γενικότερο κλίμα της ανελευθερίας και αναξιοκρατίας που επικρατεί, παραβιάζονται όλες οι ατομικές ελευθερίες του πολίτη με συνέπεια να μετατρέπεται σε ένα άτομο αδρανοποιημένο (εκτενής χρησιμοποίηση της βίας και τρομοκρατίας).
3. Διαταράσσονται οι σχέσεις μεταξύ των πολιτών και διασαλεύεται η κοινωνική γαλήνη.
4. Επικρατεί παρακμή σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, καθώς το άτομο διακατέχεται από έντονα αισθήματα ανασφάλειας και αβεβαιότητας.

Α’ ΕΡΩΤΗΜΑ:
Αναμφισβήτητα, η δημοκρατία υπάρχει και εφαρμόζεται ως πολίτευμα σε πολλά κράτη του κόσμου. Επίσης, έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της εκδημοκρατικοποίησης των περισσότερων κοινωνιών. Όμως, σήμερα η δημοκρατία ως πολιτικό σύστημα αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, με αποτέλεσμα ν’ αποτελεί ιδανικό ακόμα και για τις κοινωνίες εκείνες όπου ισχύει.

ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΥΠΟΔΗΛΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ :
1. Η ύπαρξη ολοκληρωτικών καθεστώτων σε πολλά κράτη που παραβιάζουν κατάφωρα την ελευθερία του πολίτη και ταυτόχρονα αναδεικνύουν τις διακρίσεις και την αναξιοκρατία ως αποκλειστικό τρόπο άσκησης της πολιτικής εξουσίας.
2. Και στα κράτη εκείνα, όπου υπάρχει η δημοκρατία, πολλές φορές δε λειτουργεί σωστά, γιατί οι αιρετοί αντιπρόσωποι των πολιτών τη διαστρεβλώνουν και προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις προσωπικές τους φιλοδοξίες, ξεχνώντας τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις, που έχουν αναλάβει κατά την ανάληψη της εξουσίας.
3. Στην κρίση της δημοκρατίας συντελεί και ο ίδιος ο πολίτης σε μεγάλο βαθμό. Το χαμηλό πνευματικό επίπεδο που πολλές φορές τον διακρίνει, δημιουργεί το πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη της πολιτικής ανωριμότητας, που είναι δυνατόν να τον καταστήσει θύμα επιδέξιων δημαγωγών.
4. Η αδιαφορία για τις κοινές υποθέσεις του κράτους. Επικίνδυνο εχθρό της δημοκρατίας αποτελεί η αδιαφορία των πολιτών για τις εξελίξεις που συντελούνται μέσα στα πλαίσια της κοινωνίας, οι οποίες όμως αφορούν άμεσα τη ζωή του. Αυτό το φαινόμενο παρουσιάζεται ιδιαίτερα έντονο στις σύγχρονες κοινωνίες, γιατί οι πολίτες θεωρούν ότι είναι προτιμότερο ν’ ασχολούνται με τα προσωπικά τους προβλήματα παρά με τις υποθέσεις του κράτους. Εμφανίζεται λοιπόν ο ατομικισμός και η ιδιώτευση. Όμως το ατομικό συμφέρον προάγεται μόνο μέσα από την εξυπηρέτηση του κοινωνικού.
5. Ο έμμεσος και αντιπροσωπευτικός της χαρακτήρας που τείνει ν’ αποξενώσει τον πολίτη από την πολιτική του φύση. Έτσι σήμερα ο πολίτης θεωρείται πως αλλοτριώνεται, όταν παρέχει το δικαίωμα σε κάποιον άλλο να τον εκπροσωπήσει (π. ρ. β. τη σημερινή δημοκρατία με την αρχαία ελληνική δημοκρατία).
6. Από την άλλη πλευρά, η τεχνολογία αποτελεί παράγοντα υπονόμευσης της δημοκρατίας. Κυρίως τα μέσα μαζικής ενημέρωσης λειτουργούν πολλές φορές, ως μέσο προπαγάνδας πολιτικών ιδεολογιών.
7. Η έλλειψη διαλόγου οδηγεί στην εμφάνιση του δογματισμού και κυρίως του φανατισμού. Τα φαινόμενα αυτά δημιουργούν κοινωνικές αναστατώσεις και οδηγούν στην αποσταθεροποίηση του κράτους, υπονομεύοντας το δημοκρατικό πολίτευμα.
8. Η κατάχρηση ελευθερίας.
9. Η αναξιοκρατία.

Β’ ΕΡΩΤΗΜΑ
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ:
1. Οι πολίτες θα πρέπει ν’ αποκτήσουν πολιτική συνείδηση, ώστε να συμμετέχουν ενεργά και υπεύθυνα στα κοινά προβλήματα του κράτους. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα υπερνικήσουν το «εγώ» τους και θα οδηγηθούν σε δημοκρατική συμπεριφορά έναντι των συμπολιτών τους και της ίδιας της πολιτείας.
2. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ανάπτυξη και η ενεργοποίηση μιας άγρυπνης κριτικής ικανότητας, για να μην παρασύρονται οι πολίτες από δημαγωγούς οι οποίοι αποτελούν τους χειρότερους εχθρούς του δημοκρατικού πολιτεύματος. Επομένως, η ικανότητα και ο βαθμός αντίστασης των πολιτών, απέναντι σε προσπάθειες που οδηγούν στη χειραγώγησή τους, καθορίζει και την ποιότητα του δημοκρατικού πολιτεύματος.
3. Η δημοκρατία θεμελιώνεται: με την ύπαρξη και χρησιμοποίηση του διαλόγου ως μοναδικού μέσου για την επίλυση των διαφορών. Ένας γνήσιος διάλογος μπορεί να δώσει τη δυνατότητα για έκφραση όλων των απόψεων και να δημιουργήσει συνθήκες, πάνω στις οποίες θα βλαστήσει ο προβληματισμός. Επίσης, ο διάλογος ταυτόχρονα αποκλείει την εμφάνιση του φανατισμού, που υποσκάπτει τα θεμέλια της δημοκρατίας.

4. Η παιδεία είναι το πιο ισχυρό μέσο που διαθέτει η πολιτεία για την προαγωγή του δημοκρατικού ιδεώδους. Η παιδεία και ειδικότερα το εκπαιδευτικό σύστημα με τις κατάλληλες αλλαγές στη δομή και τη λειτουργία του είναι δυνατόν να οδηγήσει στην πνευματική καλλιέργεια και ν’ αποτελέσει το βάθρο της δημοκρατίας. Μπορεί να προετοιμάσει μελλοντικούς πολίτες με δημοκρατική αγωγή και συνείδηση, οι οποίοι θα θέσουν σε σωστότερες και δικαιότερες βάσεις τις σχέσεις με τους συνανθρώπους τους, δείχνοντας τη δημοκρατικότητά τους σε όλες τις εκδηλώσεις της καθημερινής τους ζωής με το σεβασμό της γνώμης, της ελευθερίας και της προσωπικότητας του άλλου.
5. Επιπλέον, για να θωρακιστεί η δημοκρατία απαιτείται κοινωνική συναίνεση μεταξύ των πολιτικών παρατάξεων και των κοινωνικών τάξεων και η ύπαρξη κομμάτων με αρχές. Έτσι οι πολιτικοί θα εκπροσωπούν ουσιαστικά τους πολίτες οι οποίοι τους ανέδειξαν με την ψήφο τους, ενώ αντίθετα δε θα χρησιμοποιούν το χώρο της πολιτικής ως μέσο εξυπηρέτησης των προσωπικών τους συμφερόντων.
6. Επίσης, απαιτείται τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να παρέχουν μια αντικειμενική και δημοκρατική πληροφόρηση, που θα επιτρέπει στους πολίτες τη διαμόρφωση ελεύθερης σκέψης και άποψης.
7. Αποφασιστικός παράγοντας για την προστασία της δημοκρατίας αποτελεί ο σεβασμός και η τήρηση του Συντάγματος από την πλευρά των πολιτών, αλλά κυρίως της πολιτικής εξουσίας. Γι’ αυτό το λόγο, κρίνεται απαραίτητο να θεσπίζονται νόμοι, οι οποίοι θα κατοχυρώνουν τις ελευθερίες του πολίτη και θα αποτελούν τη βάση για την οικοδόμηση ενός κράτους δικαίου (αξιοκρατία – δίκαιη κοινωνική πολιτκή).
8. Τέλος, χρέος κάθε πολίτη είναι όχι απλώς να αγωνίζεται για την κατάκτηση της δημοκρατίας, αλλά να προσπαθεί να τη συντηρεί κιόλας με τον καθημερινό του αγώνα.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ:
Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι για να προοδεύσει ο άνθρωπος στη ζωή πρέπει να ζήσει σ’ ένα κοινωνικό περιβάλλον υγιές όπου ο καθένας είναι ελεύθερος να αναπτυχθεί ως προσωπικότητα και να δημιουργήσει, χωρίς συνεχώς να φοβάται για τη ζωή του, την τιμή και την περιουσία του. Οι απαραίτητες αυτές προϋποθέσεις ευδοκιμούν μόνο στα πλαίσια ενός δημοκρατικού πολιτεύματος και δημιουργούν το πρόσφορο κλίμα μέσα στο οποίο ο άνθρωπος νιώθοντας ολοκληρωμένος και ευτυχισμένος θα αντιμετωπίζει τη ζωή πραγματικά ως αγαθό.



Η λειτουργία της δημοκρατίας
Σωκράτης Γκίκας, Κοινωνιολογικά προβλήματα, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 1994, σελ. 145-148

  Η δημοκρατία έχει αξιολογηθεί ως το καλύτερο πολίτευμα. Είναι το πολίτευμα εκείνο που στηρίζεται στη «βούληση των πολλών» και στα αιτήματα της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ισότητας όλων των πολιτών. Ενώ όμως η δημοκρατία είναι το ιδανικότερο πολίτευμα, δεν μπορούμε να πούμε <πάντα> το ίδιο και για τον τρόπο λειτουργίας του. Στη λειτουργία της δημοκρατίας αντικατοπτρίζονται όλες οι ατέλειες που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία. Και όμως το πολίτευμα αυτό δεν είναι δυνατό να λειτουργήσει παρά μόνο κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις. Αναφέρουμε μερικές απ’ αυτές.
  α’. Για να λειτουργήσει η δημοκρατία, είναι ανάγκη τα κόμματα να εκπροσωπούν πραγματικές κοινωνικές τάσεις που εκδηλώνονται στην κοινωνία και να μην είναι κόμματα προσώπων που έχουν μεταβάλει την πολιτική σε αυτοσκοπό και σε μέσο ανάδειξής τους. Πρέπει με άλλα λόγια τα κόμματα να είναι κόμματα αρχών και συγκεκριμένων κοινωνικών κατευθύνσεων και όχι κόμματα προσώπων. Κανείς βέβαια δεν μπορεί να απαιτήσει από τους πολιτικούς να παραιτηθούν από τις πολιτικές φιλοδοξίες τους. Η φιλοδοξία είναι εκείνη που τους σπρώχνει στην πολιτική. Θα απαιτούσε όμως κανείς αυτή τη φιλοδοξία τους να την κάνουν ωφέλιμη για το κοινωνικό σύνολο.
  β’. Η δημοκρατία είναι αδύνατο να λειτουργήσει σε κοινωνίες με οξύ κοινωνικό πρόβλημα και μεγάλη εξαθλίωση του πληθυσμού. Η οικονομική εξαθλίωση οδηγεί στη μορφωτική υπανάπτυξη, καλλιεργεί τη μοιρολατρία, εμποδίζει την πολιτική ωρίμανση. Σε υπανάπτυκτες χώρες η οικονομική δύναμη που είναι συγκεντρωμένη στα χέρια μιας τάξης καταπιέζει τη δημοκρατία, την απειλεί κάθε στιγμή. Αλλά και η πολιτική ζωή αποκτά μοιραία οικονομικό χαρακτήρα. Οι πολιτικοί δεν αντιπροσωπεύουν σε τέτοιες κοινωνίες τη λαϊκή θέληση, αλλά είναι προσκολλημένοι στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα κι αυτά υπηρετούν. Από το άλλο μέρος οι ψήφοι δεν προσφέρονται ελεύθερα, αλλά αγοράζονται με ανταλλάγματα, με μικρές ή μεγάλες εξυπηρετήσεις των ψηφοφόρων πολιτών από τους πολιτευόμενους.
  γ’. Η έλλειψη πολιτικής ωριμότητας και πολιτικής συνείδησης από την πλευρά των πολιτών καταστρέφει το νόημα της δημοκρατίας. Πολίτες που ψηφίζουν από τυφλό φανατισμό ή παρασύρονται από στιγμιαίες δημαγωγίες δεν υπηρετούν καμιά δημοκρατία. Πρέπει να γνωρίζουν και να είναι σε θέση να κρίνουν πολιτικά προγράμματα και να ρυθμίζουν τις επιλογές τους ύστερα από τη γνώση αυτή.
  δ’. Στην πολιτική ζωή υπάρχει πάντοτε κι ο δόλος. Αυτός έγκειται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει πάντα γνήσια αντιπροσώπευση των κοινωνικών τάξεων από την πλευρά των πολιτικών. Οι πολιτικοί εμφανίζονται ότι άλλους εκπροσωπούν και άλλων συμφέροντα υπηρετούν στην πραγματικότητα. Ο λαός πρέπει να εξασκηθεί στο να διακρίνει πάντα τον «πολιτικό δόλο», το δόλο των πολιτικών, να πάψει να είναι εύπιστος ή αφελής. Πρέπει να αποκτήσει πολιτική ευφυία, να μην πέφτει θύμα πολιτικής απάτης.
  ε’. Τη δημοκρατία καταστρέφει ο κομματισμός. Ένα κόμμα που ανεβαίνει στην εξουσία ξεχνά ότι έχει καθήκον να φροντίζει για τις ανάγκες ολόκληρου του λαού και ενδιαφέρεται ιδιαίτερα να προωθεί σε δημόσιες θέσεις (καίριες ή μη) αποκλειστικά ή κυρίως τους οπαδούς του.
  στ. Επειδή η δημοκρατία δεν είναι άμεση αλλά πάντοτε έμμεση και η πλειοψηφία κυβερνά μέσω αντιπροσώπων, είναι αναγκαίος ο συνεχής έλεγχος των αντιπροσώπων και η εξάρτησή τους από τη λαϊκή θέληση. Αυτό γίνεται δυνατό όχι μόνο με την αλλαγή σε τακτά διαστήματα των κυβερνήσεων αλλά και με τη συμμετοχή του λαού στην έγκριση βασικών νόμων, όπως υποστήριξε ο Ρουσσό και όπως γίνεται σε ορισμένες χώρες (δημοψηφίσματα). Μόνο μ’ αυτόν τον τρόπο θα αποφευχθεί το κωμικό φαινόμενο να ασκεί τα πολιτικά του δικαιώματα ο λαός μια φορά κάθε τέσσερα χρόνια, δηλαδή την ημέρα των εκλογών, κάτι που είναι καθαρή νοθεία του δημοκρατικού πολιτεύματος, απάτη και επίφαση δημοκρατίας.
  Στην εποχή μας η δημοκρατία περνά κρίση και πολύ λίγες χώρες έχουν πραγματικό δημοκρατικό πολίτευμα. Αυτό συμβαίνει όχι τόσο γιατί η δημοκρατία είναι ελαττωματικό πολίτευμα, όσο γιατί απουσιάζουν οι προϋποθέσεις της λειτουργίας της. Πάντως καμιά κρίση της δημοκρατίας δε δικαιολογεί την αντικατάστασή της με ολοκληρωτικά πολιτεύματα. Οι καταλυτές της δημοκρατίας προέρχονται από την τάξη των εχθρών της και όχι από κείνους που θέλουν τάχα να τη σώσουν.
  Γενικά η δημοκρατία είναι ανάγκη να προστατεύεται από τους εχθρούς της και να καλλιεργείται σε βάθος. Θεμέλιο της δημοκρατίας είναι η δημοκρατική αγωγή των πολιτών. Και δημοκρατική αγωγή δεν είναι η θεωρητική πολιτική διαπαιδαγώγηση αλλά ο δημοκρατικός τρόπος ζωής και σκέψης που πρέπει να εφαρμόζεται στην οικογένεια και το σχολείο. Η δημοκρατική συνείδηση πρέπει να γίνει βαθύ βίωμα του καθενός. Περιλαμβάνει το σεβασμό του άλλου, της γνώμης, της ελευθερίας και της προσωπικότητάς του. Η δημοκρατία είναι πίστη στην ισοτιμία όλων των ατόμων.
  Όπου επικρατεί αυταρχικότητα, όπου τονίζεται η έννοια της αυθεντίας και οι άρχοντες μεταβάλλονται σε ταμπού, εκεί δεν υπάρχει δημοκρατία. Όπου γίνεται λόγος για «επίσημους», «ανωτέρους» κ.λπ., καταλύεται η έννοια της ισότητας όλων των πολιτών και υπονομεύεται το ψυχολογικό υπόβαθρο της δημοκρατίας. Η δημοκρατία πιστεύει βέβαια στην έννοια της προσωπικότητας, αλλά και ο πιο άξιος πολιτικός πρέπει να είναι διατεθειμένος να μεταβληθεί σε απλό πολίτη, όταν χρειαστεί. Όλα αυτά δε σημαίνουν ισοπέδωση και κοινωνικά επιβλαβή ισοπεδωτισμό.
  Ο λαός δεν είναι μια ανώριμη μάζα, όπως υποστήριξαν ορισμένοι κι ανάμεσα σ’ αυτούς ο Ηράκλειτος, ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας κ.ά. Καμιά πνευματική αριστοκρατία δε θα μπορούσε να κυβερνήσει σωστά χωρίς τη συμμετοχή του λαού. Και προπάντων καμιά εκλεκτή μειοψηφία δε θα ήταν διατεθειμένη να υποστηρίξει ή διασφαλίσει τα δικαιώματα και τα συμφέροντα του λαού. Αυτό μπορεί να το κάνει μόνο ο ίδιος ο λαός και όχι κάποιος άλλος για λογαριασμό του. Πάνω σ’ αυτή τη βασική σκέψη στηρίζεται η δημοκρατία. η οποία κατά τα άλλα δεν υποστηρίζει ότι οι κοινοί πολίτες είναι γνώστες της πολιτικής επιστήμης ή ότι έχουν ηγετικές ικανότητες. Οι πολιτικοί πρέπει να σέβονται τα δικαιώματα και τα συμφέροντα του λαού, να είναι ειλικρινείς απέναντί του, να μην τον προδίδουν, να μην τον εξαπατούν, να μην τον κολακεύουν. Η δημοκρατία κινδυνεύει όχι μόνο από τις ανεπάρκειες και τα λάθη του λαού αλλά και από τα λάθη και το μειωμένο πολιτικό ήθος των πολιτικών.
  Η δημοκρατία είναι ένα ευαίσθητο πολίτευμα και πρέπει όλοι να την προσέχουμε και να τη φροντίζουμε. Και να μην ξεχνάμε ότι οι εχθροί της καραδοκούν. Είναι οι νοσταλγοί άλλων πολιτευμάτων, αναιρετικών της δημοκρατίας. Είναι επίσης οι οπαδοί ακραίων πολιτικών συστημάτων, που είναι εχθροί της μετριοπάθειας, της ελευθερίας, της πολιτικής ισότητας και προπάντων εχθροί και περιφρονητές του λαού, που θέλουν να τον μεταβάλουν από υποκείμενο σε αντικείμενο της εξουσίας, να κυβερνούν ερήμην του και κάτι χειρότερο να τον καταπιέζουν και να τον τρομοκρατούν.

"Η Δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται διότι κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία."
Ισοκράτης (436 π.Χ-338 π.Χ. )
Τι λάθος έχουμε κάνει; Ως Πολιτεία, ως κοινωνία, ως οικογένεια; Για ποιους λόγους ενδημεί τόση τυφλή και υπόγεια βία πίσω από την αρυτίδωτη επιφάνεια της κοινωνικής μας τάξης και ασφάλειας; Της ευμάρειας που -ακόμη- απολαμβάνουμε ως χώρα; Ακριβώς για αυτό! Επειδή επιτρέψαμε να οξυνθούν οι αντιθέσεις κι επειδή δεν αντιληφθήκαμε έγκαιρα το χάσμα που ήδη χάσκει απειλητικό ανάμεσα στις ώριμες ηλικίες και τη νέα γενιά. Ανάμεσα στους έχοντες, στους κατέχοντες και τους παρίες. Ο θυμός και η οργή φουντώνουν ανάμεσα στους νέους που είναι άνεργοι ή υποαπασχολούμενοι, παρά τα προσόντα τους. Ανάμεσα στα στρώματα του πληθυσμού που περιθωριοποιούνται. Τους οικονομικούς μετανάστες, τους μισθοσυντήρητους που βλέπουν ανήμποροι τη δική τους αδυναμία και την προκλητική ισχύ των ολίγων. Ή την αλαζονεία των χρυσοφόρων πολιτικών που δηλώνουν ανερυθρίαστα πως το νόμιμο είναι και ηθικό. Ε, λοιπόν αυτό το «νόμο» και τα όργανά του αμφισβητούν αυθόρμητα ξεσηκωμένοι οι διαδηλωτές σε όλη την Ελλάδα. Βρίσκομαι στη Βέρνη και παρακολουθώ τα γεγονότα από τα διεθνή ΜΜΕ. Οι τηλεοπτικές εικόνες είναι αποκαλυπτικές. Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι η Αθήνα αστυνομικοκρατείται εδώ και χρόνια με κλούβες και ενόπλους στο κέντρο ή στις συνοικίες αλλά ούτε φρουρείται ούτε προστατεύεται. Τα πρόσφατα γεγονότα είναι αδιάψευστος μάρτυς. Οι χιλιάδες αστυνομικοί ούτε σώζουν ζωές ούτε υπερασπίζονται περιουσίες.
Αναλώνονται ανάμεσα σε ένα στείρο συνδικαλισμό ή στην επίδειξη προσωπικού τσαμπουκά. Επίσης, «προστατεύουν» με το αζημίωτο τη βιομηχανία της νύχτας -το μόνο παραγωγικό κλάδο της χώρας που δεν έχει επηρεαστεί από την κρίση- ή φρουρούν, κατόπιν διαταγής άνωθεν, τους σταρ της TV ή ένιους εκδότες που κυκλοφορούν με αυτοκίνητο συνοδείας. Υπάλληλοι, δηλαδή, του καθεστώτος.
Αν σε όλα αυτά προσμετρήσετε το δημοκρατικό έλλειμμα που μας διακρίνει καθολικά ως κοινωνία, αλλά και την κομματικοποίηση στην κορυφή Αστυνομίας, Δικαιοσύνης, Στρατού, αντιλαμβάνεστε πλήρως ποιος καλλιεργεί τα σταφύλια της οργής. Ποιος θα μας προστατεύσει από τους «φρουρούς» μας; Ποιος θα εκτονώσει την υφέρπουσα αντίδραση πριν καταλήξει σε αληθινό εμφύλιο; Η πολιτική ηγεσία συνολικά, ασφαλής μέσα στα κομματικά της μπούνκερ και διαχειριζόμενη, αποκλειστικά, σκάνδαλα, αδυνατεί να προτείνει λύσεις. Επειδή ούτε καν υποψιάζεται τα αίτια. Εφόσον σε έναν κόσμο που φτιάχτηκε ερήμην τους μερικοί νέοι προκρίνουν τη δική τους απελπισμένη δημιουργικότητα: καταστρέφοντας.

Τετάρτη 11 Μαΐου 2011

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ: ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Πόσα παιδιά εργάζονται στον κόσμο σήμερα; Εμπειρογνώμονες από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας και της UNICEF  κάνουν λόγο για ένα συνολικό αριθμό των 250 εκατομμυρίων παιδιών που υφίστανται εκμετάλλευση, μια ανησυχητική εικόνα που μαρτυρά μια σοβαρή επιδείνωση κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια - και μια αύξηση η οποία δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο από την αύξηση του πληθυσμού. Η έλλειψη κανονισμών και οι ισχυροί μηχανισμοί διάβρωσης των δικαστικών και πολιτισμικών συστήματος προστασίας των παιδιών βρίσκονται εδώ σε πλήρη δράση και εξηγούν αυτή την εξέλιξη. Η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών που υφίστανται εκμετάλλευση ζουν σε χώρες του Τρίτου Κόσμου, και τα μισά από αυτά στην Ασία.

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ: ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ - 10 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1948


ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ - 10 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1948

ΠΡΟΟΙΜΙΟ
Επειδή η αναγνώριση της αξιοπρέπειας, που είναι σύμφυτη σε όλα τα μέλη της ανθρώπινης οικογένειας, καθώς και των ίσων και αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων τους αποτελεί το θεμέλιο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο.
Επειδή η παραγνώριση και η περιφρόνηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου οδήγησαν σε πράξεις βαρβαρότητας, που εξεγείρουν την ανθρώπινη συνείδηση, και η προοπτική ενός κόσμου όπου οι άνθρωποι θα είναι ελεύθεροι να μιλούν και να πιστεύουν, λυτρωμένοι από τον τρόμο και την αθλιότητα, έχει διακηρυχθεί ως η πιο υψηλή επιδίωξη του ανθρώπου.
Επειδή έχει ουσιαστική σημασία να προστατεύονται τα ανθρώπινα δικαιώματα από ένα καθεστώς δικαίου, ώστε ο άνθρωπος να μην αναγκάζεται να προσφεύγει, ως έσχατο καταφύγιο, στην εξέγερση κατά της τυραννίας και της καταπίεσης.
Επειδή έχει ουσιαστική σημασία να ενθαρρύνεται η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων ανάμεσα στα έθνη.
Επειδή, με τον καταστατικό Χάρτη, οι λαοί των Ηνωμένων Εθνών διακήρυξαν και πάλι την πίστη τους στα θεμελιακά δικαιώματα του ανθρώπου, στην αξιοπρέπεια και την αξία της ανθρώπινης προσωπικότητας, στην ισότητα δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών, και διακήρυξαν πως είναι αποφασισμένοι να συντελέσουν στην κοινωνική πρόοδο και να δημιουργήσουν καλύτερες συνθήκες ζωής στα πλαίσια μιας ευρύτερης ελευθερίας.
Επειδή τα κράτη μέλη ανέλαβαν την υποχρέωση να εξασφαλίσουν, σε συνεργασία με τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, τον αποτελεσματικό σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιακών ελευθεριών σε όλο τον κόσμο.
Επειδή η ταυτότητα αντιλήψεων ως προς τα δικαιώματα και τις ελευθερίες αυτές έχει εξαιρετική σημασία για να εκπληρωθεί πέρα ως πέρα αυτή η υποχρέωση,
Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ
Διακηρύσσει ότι η παρούσα Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αποτελεί το κοινό ιδανικό στο οποίο πρέπει να κατατείνουν όλοι οι λαοί και όλα τα έθνη, έτσι ώστε κάθε άτομο και κάθε όργανο της κοινωνίας, με τη Διακήρυξη αυτή διαρκώς στη σκέψη, να καταβάλλει, με τη διδασκαλία και την παιδεία, κάθε προσπάθεια για να αναπτυχθεί ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των ελευθεριών αυτών, και να εξασφαλιστεί προοδευτικά, με εσωτερικά και διεθνή μέσα, η παγκόσμια και αποτελεσματική εφαρμογή τους, τόσο ανάμεσα στους λαούς των ίδιων των κρατών μελών όσο και ανάμεσα στους πληθυσμούς χωρών που βρίσκονται στη δικαιοδοσία τους.

ΑΡΘΡΟ 1
Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης.
ΑΡΘΡΟ 2
Κάθε άνθρωπος δικαιούται να επικαλείται όλα τα δικαιώματα και όλες τις ελευθερίες που προκηρύσσει η παρούσα Διακήρυξη, χωρίς καμία απολύτως διάκριση, ειδικότερα ως προς τη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τις θρησκείες, τις πολιτικές ή οποιεσδήποτε άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική καταγωγή, την περιουσία, τη γέννηση ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση.
Δεν θα μπορεί ακόμα να γίνεται καμία διάκριση εξαιτίας του πολιτικού, νομικού ή διεθνούς καθεστώτος της χώρας από την οποία προέρχεται κανείς, είτε πρόκειται για χώρα ή εδαφική περιοχή ανεξάρτητη, υπό κηδεμονία ή υπεξουσία, ή που βρίσκεται υπό οποιονδήποτε άλλον περιορισμό κυριαρχίας.
ΑΡΘΡΟ 3
Κάθε άτομο έχει δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την προσωπική του ασφάλεια.

ΑΡΘΡΟ 4

Κανείς δεν επιτρέπεται να ζει υπό καθεστώς δουλείας, ολικής ή μερικής. Η δουλεία και το δουλεμπόριο υπό οποιαδήποτε μορφή απαγορεύονται.
ΑΡΘΡΟ 5
Κανείς δεν επιτρέπεται να υποβάλλεται σε βασανιστήρια ούτε σε ποινή ή μεταχείριση σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική.
ΑΡΘΡΟ 6
Καθένας, όπου και αν βρίσκεται, έχει δικαίωμα στην αναγνώριση της νομικής του προσωπικότητας.
ΑΡΘΡΟ 7
Όλοι είναι ίσοι απέναντι στον νόμο και έχουν δικαίωμα σε ίση προστασία του νόμου, χωρίς καμία απολύτως διάκριση. Όλοι έχουν δικαίωμα σε ίση προστασία από κάθε διάκριση που θα παραβίαζε την παρούσα Διακήρυξη και από κάθε πρόκληση για μια τέτοια δυσμενή διάκριση.
ΑΡΘΡΟ 8
Καθένας έχει δικαίωμα να ασκεί αποτελεσματικά ένδικα μέσα στα αρμόδια εθνικά δικαστήρια κατά των πράξεων που παραβιάζουν τα θεμελιακά δικαιώματα τα οποία του αναγνωρίζουν το Σύνταγμα και ο νόμος.
ΑΡΘΡΟ 9
Κανείς δεν μπορεί να συλλαμβάνεται, να κρατείται ή να εξορίζεται αυθαίρετα.
ΑΡΘΡΟ 10
Καθένας έχει δικαίωμα, με πλήρη ισότητα, να εκδικάζεται η υπόθεσή του δίκαια και δημόσια, από δικαστήριο ανεξάρτητο και αμερόληπτο, που θα αποφασίσει είτε για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του είτε, σε περίπτωση ποινικής διαδικασίας, για το βάσιμο της κατηγορίας που στρέφεται εναντίον του.
ΑΡΘΡΟ 11
1. Κάθε κατηγορούμενος για ποινικό αδίκημα πρέπει να θεωρείται αθώος, ωσότου διαπιστωθεί η ενοχή του σύμφωνα με τον νόμο, σε ποινική δίκη, κατά την οποία θα του έχουν εξασφαλιστεί όλες οι απαραίτητες για την υπεράσπισή του εγγυήσεις.
2. Κανείς δεν θα καταδικάζεται για πράξεις ή παραλείψεις που, κατά τον χρόνο που τελέστηκαν, δεν συνιστούσαν αξιόποινο αδίκημα κατά το εσωτερικό ή το διεθνές δίκαιο. Επίσης, δεν επιβάλλεται ποινή βαρύτερη από εκείνη που ίσχυε κατά τον χρόνο που τελέστηκε η αξιόποινη πράξη.
ΑΡΘΡΟ 12
Κανείς δεν επιτρέπεται να υποστεί αυθαίρετες επεμβάσεις στην ιδιωτική του ζωή, την οικογένεια, την κατοικία ή την αλληλογραφία του, ούτε προσβολές της τιμής και της υπόληψης του. Καθένας έχει το δικαίωμα να τον προστατεύουν οι νόμοι από επεμβάσεις και προσβολές αυτού του είδους.
ΑΡΘΡΟ 13
1. Καθένας έχει το δικαίωμα να κυκλοφορεί ελεύθερα και να εκλέγει τον τόπο της διαμονής του στο εσωτερικό ενός κράτους.
2. Καθένας έχει το δικαίωμα να εγκαταλείπει οποιαδήποτε χώρα, ακόμα και τη δική του, και να επιστρέφει σε αυτήν.
ΑΡΘΡΟ 14
1. Κάθε άτομο που καταδιώκεται έχει το δικαίωμα να ζητά άσυλο και του παρέχεται άσυλο σε άλλες χώρες.
2. Το δικαίωμα αυτό δεν μπορεί κανείς να το επικαλεστεί, σε περίπτωση δίωξης για πραγματικό αδίκημα του κοινού ποινικού δικαίου ή για ενέργειες αντίθετες προς τους σκοπούς και τις αρχές του ΟΗΕ.
ΑΡΘΡΟ 15
1. Καθένας έχει το δικαίωμα μιας ιθαγένειας.
2. Κανείς δεν μπορεί να στερηθεί αυθαίρετα την ιθαγένειά του ούτε το δικαίωμα να αλλάξει ιθαγένεια.
ΑΡΘΡΟ 16
1. Από τη στιγμή που θα φθάσουν σε ηλικία γάμου, ο άνδρας και η γυναίκα, χωρίς κανένα περιορισμό εξαιτίας της φυλής, της εθνικότητας ή της θρησκείας, έχουν το δικαίωμα να παντρεύονται και να ιδρύουν οικογένεια. Και οι δύο έχουν ίσα δικαιώματα ως προς τον γάμο, κατά τη διάρκεια του γάμου και κατά τη διάλυσή του.
2. Γάμος δεν μπορεί να συναφθεί παρά μόνο με ελεύθερη και πλήρη συναίνεση των μελλονύμφων.
3. Η οικογένεια είναι το φυσικό και το βασικό στοιχείο της κοινωνίας και έχει το δικαίωμα προστασίας από την κοινωνία και το κράτος.
ΑΡΘΡΟ 17
1. Κάθε άτομο, μόνο του ή με άλλους μαζί, έχει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.
2. Κανείς δεν μπορεί να στερηθεί αυθαίρετα την ιδιοκτησία του.
ΑΡΘΡΟ 18
Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Στο δικαίωμα αυτό περιλαμβάνεται η ελευθερία για την αλλαγή της θρησκείας ή πεποιθήσεων, όπως και η ελευθερία να εκδηλώνει κανείς τη θρησκεία του ή τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, μόνος ή μαζί με άλλους, δημόσια ή ιδιωτικά, με τη διδασκαλία, την άσκηση, τη λατρεία και με την τέλεση θρησκευτικών τελετών.
ΑΡΘΡΟ 19
Καθένας έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης και της έκφρασης, που σημαίνει το δικαίωμα να μην υφίσταται δυσμενείς συνέπειες για τις γνώμες του, και το δικαίωμα να αναζητεί, να παίρνει και να διαδίδει πληροφορίες και ιδέες, με οποιοδήποτε μέσο έκφρασης, και από όλο τον κόσμο.
ΑΡΘΡΟ 20
1. Καθένας έχει το δικαίωμα να συνέρχεται και να συνεταιρίζεται ελεύθερα και για ειρηνικούς σκοπούς.
2. Κανείς δεν μπορεί να υποχρεωθεί να συμμετέχει σε ορισμένο σωματείο.
ΑΡΘΡΟ 21
1. Καθένας έχει το δικαίωμα να συμμετέχει στη διακυβέρνηση της χώρας του, άμεσα ή έμμεσα, με αντιπροσώπους ελεύθερα εκλεγμένους.
2. Καθένας έχει το δικαίωμα να γίνεται δεκτός, υπό ίσους όρους, στις δημόσιες υπηρεσίες της χώρας του.
3. Η λαϊκή θέληση είναι το θεμέλιο της κρατικής εξουσίας. Η θέληση αυτή πρέπει να εκφράζεται με τίμιες εκλογές, οι οποίες πρέπει να διεξάγονται περιοδικά, με καθολική, ίση και μυστική ψηφοφορία, ή με αντίστοιχη διαδικασία που να εξασφαλίζει την ελευθερία της εκλογής.
ΑΡΘΡΟ 22
Κάθε άτομο, ως μέλος του κοινωνικού συνόλου, έχει δικαίωμα κοινωνικής προστασίας. Η κοινωνία, με την εθνική πρωτοβουλία και τη διεθνή συνεργασία, ανάλογα πάντα με την οργάνωση και τις οικονομικές δυνατότητες κάθε κράτους, έχει χρέος να του εξασφαλίσει την ικανοποίηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων που είναι απαραίτητα για την αξιοπρέπεια και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.
ΑΡΘΡΟ 23
1. Καθένας έχει το δικαίωμα να εργάζεται και να επιλέγει ελεύθερα το επάγγελμά του, να έχει δίκαιες και ικανοποιητικές συνθήκες δουλειάς και να προστατεύεται από την ανεργία.
2. Όλοι, χωρίς καμία διάκριση, έχουν το δικαίωμα ίσης αμοιβής για ίση εργασία.
3. Κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα δίκαιης και ικανοποιητικής αμοιβής, που να εξασφαλίζει σε αυτόν και την οικογένειά του συνθήκες ζωής άξιες στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η αμοιβή της εργασίας, αν υπάρχει, πρέπει να συμπληρώνεται με άλλα μέσα κοινωνικής προστασίας.
4. Καθένας έχει το δικαίωμα να ιδρύει μαζί με άλλους συνδικάτα και να συμμετέχει σε συνδικάτα για την προάσπιση των συμφερόντων του.
ΑΡΘΡΟ 24
Καθένας έχει το δικαίωμα στην ανάπαυση, σε ελεύθερο χρόνο, και ιδιαίτερα, σε λογικό περιορισμό του χρόνου εργασίας και σε περιοδικές άδειες με πλήρεις αποδοχές.
ΑΡΘΡΟ 25

1. Καθένας έχει δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένεια του υγεία και ευημερία, και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες. Έχει ακόμα δικαίωμα σε ασφάλιση για την ανεργία, την αρρώστια, την αναπηρία, τη χηρεία, τη γεροντική ηλικία, όπως και για όλες τις άλλες περιπτώσεις που στερείται τα μέσα της συντήρησής του, εξαιτίας περιστάσεων ανεξαρτήτων της θέλησης του.
2. Η μητρότητα και η παιδική ηλικία έχουν δικαίωμα ειδικής μέριμνας και περίθαλψης. Όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα αν είναι νόμιμα ή εξώγαμα, απολαμβάνουν την ίδια κοινωνική προστασία.
ΑΡΘΡΟ 26
1. Καθένας έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται δωρεάν, τουλάχιστον στη στοιχειώδη και βασική βαθμίδα της. Η στοιχειώδης εκπαίδευση είναι υποχρεωτική. Η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να εξασφαλίζεται για όλους. Η πρόσβαση στην ανώτατη παιδεία πρέπει να είναι ανοικτή σε όλους, υπό ίσους όρους, ανάλογα με τις ικανότητες τους.
2. Η εκπαίδευση πρέπει να αποβλέπει στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και στην ενίσχυση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιακών ελευθεριών. Πρέπει να προάγει την κατανόηση, την ανεκτικότητα και τη φιλία ανάμεσα σε όλα τα έθνη και σε όλες τις φυλές και τις θρησκευτικές ομάδες, και να ευνοεί την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των Ηνωμένων Εθνών για τη διατήρηση της ειρήνης.
3. Οι γονείς έχουν, κατά προτεραιότητα, το δικαίωμα να επιλέγουν το είδος της παιδείας που θα δοθεί στα παιδιά τους.
ΑΡΘΡΟ 27
1. Καθένας έχει το δικαίωμα να συμμετέχει ελεύθερα στην πνευματική ζωή της κοινότητας, να χαίρεται τις καλές τέχνες και να μετέχει στην επιστημονική πρόοδο και στα αγαθά της.
2. Καθένας έχει το δικαίωμα να προστατεύονται τα ηθικά και υλικά συμφέροντά του που απορρέουν από κάθε είδους επιστημονική, λογοτεχνική ή καλλιτεχνική παραγωγή του.
ΑΡΘΡΟ 28
Καθένας έχει το δικαίωμα να επικρατεί μια κοινωνική και διεθνής τάξη, μέσα στην οποία τα δικαιώματα και οι ελευθερίες που προκηρύσσει η παρούσα Διακήρυξη να μπορούν να πραγματώνονται σε όλη τους την έκταση.
ΑΡΘΡΟ 29
1. Το άτομο έχει καθήκοντα απέναντι στην κοινότητα, μέσα στα πλαίσια της οποίας και μόνο είναι δυνατή η ελεύθερη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.
2. Στην άσκηση των δικαιωμάτων του και στην απόλαυση των ελευθεριών του κανείς δεν υπόκειται παρά μόνο στους περιορισμούς που ορίζονται από τους νόμους, με αποκλειστικό σκοπό να εξασφαλίζεται η αναγνώριση και ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των άλλων, και να ικανοποιούνται οι δίκαιες απαιτήσεις της ηθικής, της δημόσιας τάξης και του γενικού καλού, σε μια δημοκρατική κοινωνία.
3. Τα δικαιώματα αυτά και οι ελευθερίες δεν μπορούν, σε καμία περίπτωση, να ασκούνται αντίθετα προς τους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών.
ΑΡΘΡΟ 30

Καμιά διάταξη της παρούσας Διακήρυξης δεν μπορεί να ερμηνευθεί ότι παρέχει σε ένα κράτος, σε μια ομάδα ή σε ένα άτομο οποιοδήποτε δικαίωμα να επιδίδεται σε ενέργειες ή να εκτελεί πράξεις που αποβλέπουν στην άρνηση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών που εξαγγέλλονται σε αυτήν.

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ


Δείγµατα παραβίασης
Ø  ρατσισµός (φυλετικός και κοινωνικός).
Ø  παραβίαση πολιτικών δικαιωµάτων:
o   του εκλέγειν και εκλέγεσθαι
o   ελευθερίας διακίνησης ιδεών, έκφρασης πολιτικών πεποιθήσεων
o   θρησκευτικής συνείδησης.
Ø  παρακολούθηση επικοινωνιών (κυρίως ηλεκτρονική).
Ø  λογοκρισία, φίµωση τύπου, έλεγχος ΜΜΕ για διοχέτευση κυρίαρχης
ιδεολογίας. παράνοµες, χωρίς ένταλµα, συλλήψεις, κρατήσεις, φυλακίσεις πολιτών.
Ø  βία (σωµατική, ψυχολογική), τροµοκρατία έως και πόλεµος.
Ø  απουσία:
o   ισοπολιτείας
o   ισότιµης µόρφωσης
o   κοινωνικής ασφάλισης
o   περίθαλψης
o   κατοικίας
o   ισονοµίας
o   ίσων ευκαιριών
o   αξιοκρατίας.
Ø  ανεργία.
Ø  πείνα, στερήσεις, εξαθλίωση κυρίως στις χώρες του Τρίτου Κόσµου.
Ø  παραβίαση δικαιωµάτων των µειονοτικών πληθυσµών (παραβίαση δικαιώµατος ανεξιθρησκίας, στέρηση δικαιώµατος µόρφωσης).
Ø  παραπληροφόρηση.
Αιτίες παραβίασης
Ø  επεκτατική πολιτική ισχυρών κρατών (πόλεµοι, πυρηνική απειλή, παραβίαση δικαιώµατος αυτοδιάθεσης λαών).
Ø  ρατσιστικά κινήµατα και ιδεολογίες που κατευθύνονται από πολιτικούς και οικονοµικούς κύκλους.
Ø  αυταρχικές δοµές πολιτικών συστηµάτων, όπως είναι κυρίως οι δικτατορίες.
Ø  οι προκλητικές οικονοµικές και κοινωνικές ανισότητες.
Ø  χαµηλό µορφωτικό επίπεδο.
o   άγνοια δικαιωµάτων από τον πολίτη.
o   το άτοµο γίνεται εύκολα θύµα χειραγώγησης.
Ø  έλεγχος από οικονοµικά και κοινωνικά συµφέροντα.

Ι.Ε.Π.: Οι νέοι φάκελοι υλικού για Αρχαία Ελληνικά, Λογοτεχνία και Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου

Ι.Ε.Π.: Οι νέοι φάκελοι υλικού για Αρχαία Ελληνικά, Λογοτεχνία και Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου