ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ: Γλώσσα-Γλώσσα των νέων

Μορφωτική της σημασία της γλώσσας

Α.  θετικές συνέπειες από την καλή χρήση της γλώσσας

1.       Διευκολύνεται και αναπτύσσεται η κοινωνικότητα του ατόμου και γενικότερα η κοινωνική ζωή.

2.       Με τη γλώσσα μεταβιβάζονται οι γνώσεις, οι εμπειρίες των προγενέστερων στους μεταγενέστερους.

3.       Διευκολύνει και προάγει τη συνεργασία και την επικοινωνία των ανθρώπων.

4.       Η γλώσσα,  ο λόγος είναι το μέσο διάδοσης των μεγάλων ιδεών ( θρησκευτικών, πολιτικών, κοινωνικών…).

5.       Με τον λόγο υποστηρίζεται το δίκαιο και γίνεται η απονομή της δικαιοσύνης.

6.       Συντελεί στην πνευματική και ψυχική καλλιέργεια του ανθρώπου, στη μόρφωσή του.

7.       Με τη γλώσσα ο άνθρωπος προάγει τις επιστήμες, τις τέχνες, τα γράμματα, τον πολιτισμό.

8.       Συντελεί στην πνευματική και ηθική ολοκλήρωση της προσωπικότητας και του χαρακτήρα.

Β. Αρνητικές συνέπειες από την κακή χρήση της γλώσσας

1.       Η φλυαρία φανερώνει άνθρωπο επιπόλαιο,  ασύνετο  και συχνά τον παρασύρει στην ανακοίνωση ατομικών μυστικών, τα οποία τελικά τον βλάπτουν.

2.       Η συκοφαντία, η προδοσία είναι αποτέλεσμα της κακής γλώσσας και οδηγούν τον άνθρωπο στον εξευτελισμό και την καταστροφή.

3.       Προκαλεί αντιπάθεια, εχθρότητα, μίσος.

 Προϋποθέσεις

1.       Παιδεία

2.       Αγωγή από την οικογένεια, το σχολείο, ώστε τα παιδιά να συνηθίσουν στην καλή χρήση της γλώσσας, στην εγκράτεια και την εχεμύθεια.

3.       Το καλό παράδειγμα.

 Αιτίες κρίσης της γλώσσας

1.       Η γλωσσική παιδεία που παρέχεται από την εκπαίδευση είναι ανεπαρκής, λόγω της στείρας απομνημόνευσης, των κακογραμμένων βιβλίων, της σύνδεσης του σχολείου με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, που αποτελεί αυτοσκοπό, με συνέπεια το παιδί να απομακρύνεται από την πνευματική και γλωσσική καλλιέργεια.

2.       Τα ΜΜΕ δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στην εικόνα και στον ήχο παρά στον λόγο και έτσι παραγκωνίζεται η γλώσσα μας.

3.       Η εισροή ξενόφερτων γλωσσικών στοιχείων, ξένων λέξεων ενισχύουν την γλωσσική ένδεια.

4.       Οι νέοι χρησιμοποιούν περιορισμένο αριθμό λέξεων, επικοινωνούν συνθηματικά, με μηνύματα στα greeklish που οδηγούν στη λεξιπενία.

5.       Η οικογένεια συχνά δεν παρέχει τα κατάλληλα εκείνα πνευματικά ερεθίσματα, όπως την αγάπη για το βιβλίο, την καθιέρωση του διαλόγου που μέσα στην οικογένεια, που συντελούν στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου των παιδιών.

6.       Στην εποχή μας, που επικρατεί η υλιστική νοοτροπία και ο ευδαιμονισμός, η ενασχόληση με τη γλώσσα θεωρείται ξεπερασμένη και αναχρονιστική.

7.       Η απουσία ελεύθερου χρόνου λόγω της υπερεργασίας στην οποία μας οδηγεί η υλιστική νοοτροπία και ο υπερκαταναλωτισμός, μας αποτρέπει από την ενασχόληση με το διάβασμα και μας τρέφει, όταν εξασφαλίζουμε ελεύθερο χρόνο, σε νόθες μορφές ψυχαγωγίας, που δεν απαιτούν πνευματική κόπωση και συγκέντρωση.

8.       Στα μεγάλα αστικά κέντρα λόγω των αποστάσεων και του έντονου τρόπου ζωής τα άτομα ζουν απομονωμένα, αλλοτριώνονται αφού δεν τους δίνεται η δυνατότητα να επικοινωνήσουν ουσιαστικά με τους συνανθρώπους τους και άρα να καλλιεργήσουν τη γλώσσα τους.

 Συνέπειες από την κρίση της γλώσσας

1.       Η λεξιπενία, το περιορισμένο λεξιλόγιό, η γλωσσική ένδεια με αποτέλεσμα την υποβάθμιση του πνευματικού επιπέδου του ατόμου, είναι μία βασική συνέπεια.

2.       Χάνεται η ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ των ατόμων, αφού η γλώσσα αποτελεί το βασικό επικοινωνιακό μέσο.

3.       Τίθεται σε κίνδυνο η πολιτιστική κληρονομιά ενός λαού, αφού η γλώσσα διασφαλίζει τη συνέχειά της.

4.       Αδυνατεί να κατανοήσει εύκολα ένα κείμενο και να διατυπώσει τις σκέψεις του.

5.       Επικρατεί ανεπάρκεια στη διατύπωση ολοκληρωμένων απαντήσεων.

6.       Μέσω της γλώσσας μεταδίδονται αξίες, αρχές, άρα το άτομο δεν ηθικοποιείται.

7.       Τα ορθογραφικά λάθη, οι ασυνταξίες, η κυριαρχία στερεότυπων εκφράσεων είναι αποτέλεσμα της κρίσης της γλώσσας μας.

 Τρόποι αντιμετώπισης

1.       Για την αντιμετώπιση της γλωσσικής κρίσης απαιτείται η συνδρομή όλων των φορέων που σχετίζονται με τη γλωσσική κατάρτιση του ατόμου. συγκεκριμένα:

 Οικογένεια

·         Ώθηση του παιδιού από μικρή ηλικία στο διάβασμα, στην αγάπη για το βιβλίο.

·         Κατάλληλη αγωγή, ώστε τα παιδιά να συνηθίσουν στην καλή χρήση της γλώσσας, στην εγκράτεια και την εχεμύθεια.

·         Τήρηση των αρχών του διαλόγου και της επικοινωνίας.

·         Περιορισμός της έκθεσης των παιδιών σε τηλεθεάματα και αξιολόγηση των τηλεοπτικών προγραμμάτων με τα οποία έρχεται σε επαφή το παιδί.

·         Η τήρηση των γλωσσικών κανόνων, η ορθή χρήση της γλώσσας από τους γονείς αποτελούν τον πιο εύστοχο τρόπο για την ανάπτυξη του γλωσσικού αισθητηρίου από τα παιδιά.

 ΜΜΕ

·         Οι υπεύθυνοι των ΜΜΕ να μεριμνούν για την ορθότητα της χρήσης του λόγου, τον περιορισμό των γλωσσικών αυθαιρεσιών και του  συνθηματικού λόγου αλλά και των ξένων λέξεων και εκφράσεων.

·         Ποιοτική αναβάθμιση των προβαλλόμενων εκπομπών.

·         Προβολή υγιών προτύπων κι όχι υλιστικό τεχνοκρατικών.

·         Εκπομπές που αφορούν τη γλώσσα και την έκφραση, το βιβλίο.

 Πνευματικοί άνθρωποι

·         Να παρέχουν τα κατάλληλα ερεθίσματα για την καλλιέργεια της γλώσσας.

·         Να εγκαταλείψουν την ελιτιστική διάθεση και να αναλάβουν ενεργό δράση με τη συμμετοχή τους σε εκπομπές, δημοσίευση άρθρων στον ημερήσιο τύπο, συνεργασία με εκπαιδευτικούς φορείς.

 Ευθύνη βαραίνει και το ίδιο το άτομο για τη βελτίωση του γλωσσικού επιπέδου του και τη μόρφωσή του. Απαιτείται, λοιπόν, διάθεση και προσωπική προσπάθεια, ώστε να αναβαθμίσει τη γλωσσική έκφρασή του. Το διάβασμα άρτιων γλωσσικά κειμένων (Εφημερίδων, περιοδικών, λογοτεχνικών βιβλίων) αλλά και η απόκτηση γνώσεων σχετικά με τη γλώσσα, ώστε να αποφεύγει εκφραστικά ατοπήματα και να εμβαθύνει στην ανάγνωση και κατανόηση κειμένων, θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην αναβάθμιση της γλωσσικής ικανότητας.

Το σχολείο

·         Το σχολικό πρόγραμμα θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στη διδασκαλία της γλώσσας με αύξηση των ωρών διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας στα σχολεία, αφού η γλώσσα είναι δύναμη παιδευτική.

·         Μέσα από τα διδασκόμενα μαθήματα, ο μαθητής να προσεγγίζει τη γλώσσα.

·         Εκσυγχρονισμός της μεθόδου διδασκαλίας της νεοελληνικής γλώσσας.

·         Άσκηση των μαθητών στη γραπτή και στην προφορική επικοινωνία.

·         Ο μαθητής να ενθαρρύνεται, ώστε να εκφράζει τις απόψεις του ελεύθερα για να ασκηθεί στη χρήση του λόγου.

·         Ο εκπαιδευτικός να εμφυσήσει στο παιδί την αγάπη για το βιβλίο.

·         Η διδασκαλία του μαθήματος να μη στηρίζεται στον μονόλογο, αλλά στο διάλογο.

·         Ευρεία καλλιέργεια του γλωσσικού οργάνου με διδασκαλία κειμένων που θα καλύπτουν όλη την ελληνική γραμματεία διαχρονικά.

·         Οι αλλαγές και οι μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση να είναι καίριες, να γίνονται με υπευθυνότητα και να υλοποιούνται με γνώμονα το όφελος του μαθητή, απαλλαγμένες από πολιτικές σκοπιμότητες.