ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940

Σήμερα γιορτάζουμε, για άλλη μια φορά, την επέτειο για τις μεγάλες στιγμές της νεότερης ελληνικής ιστορίας.

Του μεγάλου ΟΧΙ των προγόνων μας ενάντια στον ιταλικό φασισμό και στο γερμανικό ναζισμό. Η ιστορία του ελληνισμού είναι γεμάτη με απαράμιλλους αγώνες και η 28η Οκτωβρίου στην ουσία μας θυμίζει ότι ο ελληνισμός 76 χρόνια πριν επανέλαβε τον εαυτό του και συμπεριφέρθηκε με την ίδια αυτοθυσία, όπως πάντοτε. Ο ελληνικός λαός έκανε αυτό που η συνείδηση του χρέους επέβαλε, δηλαδή υπερασπίστηκε την πατρώα γη και τα ιδανικά του.

Όμως η επέτειος αυτή αποτελεί απλά φόρο τιμής στους ένδοξους αγωνιστές, μια απλή τυμπανοκρουσία;

Όχι!

Αποτελεί πέρα από μνήμη κι ένα μεγάλο χρέος. Η άρνηση στον αυταρχισμό και το σκότος συνεχώς στοχεύει σε ένα μέλλον φωτός και ελευθερίας. Το έπος του 40 εμπνέει αρχές που αποτελούν αέναο οδηγό για ειρήνη, πρόοδο και ευημερία.

Οι αγωνιστές του 40 θεώρησαν υπέρτατο καθήκον τον πόλεμο για τα ιδανικά τους. Το μέγεθος της θυσίας των αποφασισμένων να μη υποταγούν είναι τεράστιο. Υστερώντας σε αριθμητική δύναμη και όπλα ο πόλεμος αυτός ήταν φαινομενικά ουτοπικός, αυτοκτονία. Γιατί με βάση τη λογική, πως γίνεται να αντιπαραθέτεις 140.000 άνδρες έναντι 560.000 Ιταλών, που είχαν και υπεροχή εκατονταπλάσια σε μηχανικά μέσα, και να ελπίζεις σε νίκη; Και όμως πέτυχαν απόλυτα στο στόχο τους.

Πώς το πέτυχαν; Αντιπαραθέτοντας, ανδρεία, αυτοθυσία, ενότητα, αλληλεγγύη, σύμπνοια. Αυτά αποτέλεσαν το κλειδί, τα μέσα, της μεγάλης νίκης. Αφήνοντας στο περιθώριο τους ευθυνόφοβους, τους ιδιοτελείς, τους ατομιστές, τους καιροσκόπους, τους μειοδότες. Γιατί τέτοιοι μπορεί να είναι νικητές της στιγμής. Η Ελλάδα όμως ήταν με τους τελικούς νικητές, γιατί επέλεξε να αντισταθεί σε «νικητές της στιγμής», με αληθινά μέσα για «αιώνια» νίκη.

Ποια είναι τα ιδανικά που εμπνέουν αυτοί οι αγώνες; Είναι η ελευθερία και αξιοπρέπεια, η δημοκρατία και ειρήνη, η ομοψυχία και ενότητα, η δικαιοσύνη και ανθρωπιά. Αυτά είναι διαχρονικά ιδανικά και η αναγκαιότητα μαχών για την προάσπισή τους επίσης διαχρονική, για ουσιαστική εθνική κυριαρχία.

Σήμερα βιώνουμε μια άλλου είδους κρίση, την αποκαλούν ‘οικονομική’. Είναι όμως έτσι; Είναι απλά ο λογιστικός ισολογισμός η γιατρειά; Αν καταφέρουμε το έλλειμμα να γίνει πλεόνασμα λύσαμε το πρόβλημα;

Αυτές είναι λύσεις με άξονα την ευημερία των αριθμών και όχι ανθρωποκεντρικές. Με παιδεία που συνεχώς υποβαθμίζεται και κοινωνική πρόνοια σχεδόν ανύπαρκτη. Με τους νέους στην ανεργία, σε αναζήτηση της τύχης εκτός συνόρων.

ΤΟ ΘΕΜΑ ΕΊΝΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ, ΜΕΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ

Μάλλον είναι περισσότερο κρίση αρχών. Η επίπλαστη, όπως αποδείχτηκε, πρόοδος και ευημερία των τελευταίων δεκαετιών μπορεί να είχε ως συνέπεια τη λησμονιά, το ψεύτισμα των ιδεών, τον ευτελισμό των αξιών. Είναι η ανθρώπινη φύση να χάνεται η εγρήγορση σε περιόδους που όλα βαίνουν ευνοϊκά. Όμως οι σημερινές προκλήσεις δεν επιτρέπουν χαλάρωση, είναι αμείλικτες,ανελέητες. Χρειάζεται αυτοκριτική περισσότερο από κάθε άλλη εποχή.

Δεν αμφισβητείται ο πατριωτισμός κανενός, όλοι αισθάνονται ως καθήκον να προσφέρουν υπηρεσίες στην πατρίδα. Το ζήτημα είναι πως πραγματικά υπηρετείται η πατρίδα. Όπως είπε και ένας Γάλλος στοχαστής: «η μεγαλύτερη δυσκολία δεν είναι να κάνεις το καθήκον σου, αλλά να ξέρεις ποιο είναι το καθήκον σου». Όπως οι αγωνιστές του 40, καλούμαστε στο πεδίο των μαχών για τα ίδια ιδανικά, τα ίδια οράματα. Τον τρόπο, το δρόμο, την απάντηση στα σημερινά προβλήματα, σε όλα τα επίπεδα, δίνουν τα ολοζώντανα μηνύματα ομοψυχίας και ενότητας που η μνήμη μας φυλάει από τον αγώνα του 1940. Πολλοί έχουν αναρωτηθεί: ποιος είπε το ΟΧΙ στο Μουσολίνι; Ο Μεταξάς συμφώνησαν εξαρχής πολλοί, ο λαός αντέτασσαν, πάλι, οι άλλοι.

Σημασία έχει ότι το μεγάλο ΟΧΙ στα ιταλο-φασιστικά στρατεύματα το είπαν, αποφασιστικά, ηρωικά, θυσιαστικά, με αυταπάρνηση, και κατά συντριπτική πλειοψηφία, τόσο ο στρατός στο μέτωπο όσο και ο λαός στα μετόπισθεν. Το έπος του 1940 και ο αγώνας των Ελλήνων κατά τη διάρκεια της Κατοχής αποδεικνύουν περίτρανα πως οι μεγάλες και ηρωικές στιγμές, οι σημαντικές και τελικά ένδοξες σελίδες της Ιστορίας γράφονται με τη δύναμη και την ορμή της ομοψυχίας.

Η ομοψυχία, η ενότητα, η σύμπνοια είναι αναγκαία μόνο στον πόλεμο;

ΟΧΙ - Είναι καθημερινά χρήσιμα, απαιτούμενα.

Υπάρχουν κάποιες ημερομηνίες που ως πολύτιμη κληρονομιά κυριολεκτικά δικάζουν τα έθνη και

τους λαούς, δοκιμάζουν και ελέγχουν την ιστορική τους ταυτότητα. Για τους Έλληνες τέτοιες μέρες

παρακαταθήκη είναι η Σαλαμίνα, ο Μαραθώνας, η 25η Μαρτίου, η σημερινή μέρα και πολλές άλλες. Στην ουσία είναι η ίδια πάντοτε μέρα που ξανάρχεται στη ζωή και την ιστορία μας με άλλη φορεσιά αλλά πάντα με περιεχόμενο που έχει ισχυρότατες προεκτάσεις στο παρόν, στο μέλλον. «Έλληνες μες τα σκοτεινά δείχνουν παντού το δρόμο», υμνεί ο μέγας Ελύτης.

Εκείνοι λοιπόν κάνανε το χρέος τους απέναντι σε μας. Σε μας απομένει να κάνουμε το δικό μας χρέος για τις επερχόμενες γενιές.