FRANK MCCOURT Ο δάσκαλος

Κείμενο 1: FRANK MCCOURT Ο δάσκαλος (απόσπασμα)

Το απόσπασμα αυτό είναι ένα αυτοβιογραφικό έργο του Φρανκ Μακ Κόρτ στο οποίο καταγράφει τις εμπειρίες του, τις δοκιμασίες, τις καλές στιγμές και τις εκπλήξεις που αντιμετώπισε ως καθηγητής στα δημόσια λύκεια της Νέας Υόρκης.

[…] Το μεγάλο αμερικανικό δράμα είναι η σύγκρουση της εφηβείας με τη μέση ηλικία. Οι ορμόνες μου εκλιπαρούν για ένα ήσυχο ξέφωτο στο δάσος, οι δικές τους είναι αναιδείς, σφύζουσες, απαιτητικές. Σήμερα δε θέλουν να τους σκοτίζουν ούτε γονείς ούτε δάσκαλοι.
  Ούτ’ εγώ θέλω τη δική τους σκοτούρα. Δε θέλω μήτε να τους βλέπω μήτε να τους ακούω.
Έχω χαραμίσει τα καλύτερα χρόνια μου με συντροφιά φωνακλάδες εφήβους. Τον καιρό που ξόδεψα μέσα σε αίθουσες διδασκαλίας θα μπορούσα να είχα διαβάσει χιλιάδες βιβλία. Θα μπορούσα να είχα αλωνίσει τη βιβλιοθήκη της Τεσσαρακοστής Δεύτερης οδού από το πρώτο μέχρι το τελευταίο ράφι. Εύχομαι να εξαφανίζονταν τα παιδιά. Είμαι στις κακές μου.
   Άλλες μέρες δε βλέπω την ώρα να μπω στην τάξη. Περιμένω στο διάδρομο αδημονώντας.
Ξύνω με το πόδι μου το πάτωμα σαν αγριεμένος ταύρος. Έλα, κύριε Ρίττερμαν. Βιάσου. Τέλειωσε με τ’ αναθεματισμένα τα μαθηματικά σου. Υπάρχουν πράγματα που θέλω να πω σ’ αυτή την τάξη.

  Μια νεαρή αναπληρώτρια καθηγήτρια κάθισε δίπλα μου στην καφετέρια των διδασκόντων.
Θα ξεκινούσε τη σταδιοδρομία της ως κανονική καθηγήτρια το Σεπτέμβριο και μήπως είχα να της δώσω κάποια συμβουλή;

   Βρες τι αγαπάς και κάν’ το. Σ’ αυτό συνοψίζονται τελικά όλα. Παραδέχομαι ότι δεν αγαπούσα ανέκαθεν το δασκαλίκι. Ένιωθα σαν ψάρι έξω απ’ το νερό. Μέσα στην τάξη είσαι μόνος σου, ένας άντρας ή μια γυναίκα, αντιμέτωπος με πέντε τμήματα κάθε μέρα, πέντε τμήματα γεμάτα εφήβους. Μια μονάδα ενέργειας ενάντια σε εκατόν εβδομήντα πέντε μονάδες ενέργειας, εκατόν εβδομήντα πέντε ωρολογιακές βόμβες έτοιμες να εκραγούν από στιγμή σε στιγμή, και πρέπει να βρεις τρόπους για να σώσεις τη ζωή σου. Μπορεί να σε συμπαθούν, μπορεί ακόμα και να σ’ αγαπούν, όμως είναι νέοι κι η αποστολή των νέων είναι να εξαλείψουν τους γέρους από τον πλανήτη. Το ξέρω ότι υπερβάλλω, όμως είσαι σαν τον πυγμάχο που μπαίνει στο ρινγκ ή τον ταυρομάχο που κάνει την είσοδό του στην αρένα. Μπορεί να σε βγάλουν νοκ-άουτ ή να σε ξεκοιλιάσουν, κι αυτό θα είναι το τέλος της διδασκαλικής σου σταδιοδρομίας. Όμως, αν δεν το βάλεις κάτω, μαθαίνεις τα κόλπα. Είναι
δύσκολο, όμως πρέπει να καταφέρεις να νιώθεις άνετα μες στην τάξη. Πρέπει να είσαι εγωιστής. Όταν ταξιδεύεις με το αεροπλάνο, η αεροπορική εταιρεία σε προειδοποιεί ότι αν υπάρξει έλλειψη οξυγόνου πρέπει να φορέσεις πρώτα τη δική σου μάσκα, ακόμα κι αν το ένστικτο σου λέει να σώσεις το παιδί.

  Η τάξη είναι το θέατρο ενός συγκλονιστικού δράματος. Ποτέ δε θα μάθεις τι καλό ή τι κακό έχει κάνει στα εκατοντάδες παιδιά που έρχονται και φεύγουν. Τα βλέπεις να βγαίνουν από την τάξη: ονειροπόλα, αδιάφορα, σαρκαστικά, εκστατικά, χαμογελαστά, προβληματισμένα. Ύστερ’ από μερικά χρόνια, αναπτύσσεις κεραίες. Μπορείς να καταλάβεις πότε τους έχεις αγγίξει ή τους έχεις αποξενώσει. Είναι χημεία. Είναι ψυχολογία. Είναι ζωικό ένστικτο. Πορεύεσαι μαζί με τα παιδιά και, όσο θέλεις να είσαι δάσκαλος, δεν υπάρχει τρόπος να ξεφύγεις. Μην περιμένεις βοήθεια απ’ τους ανθρώπους που ξέφυγαν από την τάξη, τους υψηλότερα ισταμένους. Είναι απασχολημένοι να παρευρίσκονται σε γεύματα και να κάνουν υψηλότερες σκέψεις. Είσαι εσύ και τα παιδιά. Οπότε, το κουδούνι χτύπησε. Τα λέμε αργότερα. Βρες τι αγαπάς και κάν’ το.

Frank McCourt (2006) Ο δάσκαλος, μτφρ. Νεκτάριος Καλαϊτζής. Scripta (σσ. 355-357)

Κείμενο 2: ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ

Κείμενο από το μαθητικό περιοδικό Schooligans, τεύχος 9, 3.5.2007

«Eδώ και πολύ καιρό, επειδή μερικοί καθηγητές δεν προλαβαίνουν στη ΒΑΡΕΤΗ ώρα τους να διδάξουν το μάθημά τους, μας "κλέβουν” ώρα απο το διάλειμμα, με αποτέλεσμα να κάνουμε διάλειμμα μόνο κάτι δευτερόλεπτα. Και ρωτώ εγώ: έχουν δικαίωμα να μας τρώνε οι καθηγητές το διάλειμμα; Xωρίς διαλείμματα πώς θα την βγάλουμε;

 

Α. Στις δύο τελευταίες παραγράφους του Κειμένου 1, ο συγγραφέας αναφέρεται στη συμβουλή που έδωσε στη νεαρή αναπληρώτρια. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενό της χωρίς δικά σας σχόλια. (60 περίπου λέξεις)

Β1. Για κάθε μία από τις παρακάτω προτάσεις να γράψετε στο τετράδιό σας το αντίστοιχο γράμμα της πρότασης και δίπλα την ένδειξη ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ, σύμφωνα με το κείμενο. Να αιτιολογήσετε κάθε επιλογή σας σε μια σύντομη παράγραφο παραπέμποντας και στο κείμενο.

Β3. Σε μια παράγραφο 70-80 λέξεων να καταγράψετε τις δυσκολίες που έχει ν' αντιμετωπίσει ο
δάσκαλος σύμφωνα με τον συγγραφέα του Κειμένου 1.

Ερώτημα 2ο

Να αξιολογήσετε τη χρήση του σκίτσου ως προς τη σχέση του με το περιεχόμενο του Κειμένου 2.

Παρατηρούμε προσεκτικά το σκίτσο και αναζητούμε σημάδια που έχουν στόχο να προσελκύσουν την προσοχή μας ή να μας προκαλέσουν έκπληξη, λ.χ. το στρώμα και το ξυπνητήρι μέσα στην τάξη.

Εναλλακτικά

Πώς ερμηνεύετε τη φράση του δασκάλου: «Πορεύεσαι μαζί με τα παιδιά και, όσο θέλεις να είσαι δάσκαλος, δεν υπάρχει τρόπος να ξεφύγεις».

Ερώτημα 3ο

α) Ποιος αφηγείται και από ποια οπτική γωνία; (Κείμενο I)

β) Πώς η παρατακτική σύνταξη στις 3 πρώτες παραγράφους φωτίζει το συναίσθημα του αφηγητή; (Κείμενο I)

Εναλλακτικά

Ποιο ρηματικό πρόσωπο χρησιμοποιείται στο Κείμενο I και πώς λειτουργεί σε σχέση με τον αναγνώστη;

Να συσχετίσετε το Κείμενο 1 με το Κείμενο II και να σχολιάσετε την άποψη που έχει καθένας από τους συντάκτες τους για τον άλλο.

Δ. Παραγωγή λόγου

Τα παραπάνω κείμενα αποτέλεσαν αφορμή για να συντάξετε και να στείλετε στο Περιοδικό Schooligans μια ανοικτή επιστολή με θέμα: «Γιατί είναι Βαρετή η ώρα του μαθήματος». (250 περίπου λέξεις).