ΠΕΙΘΩ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΛΟΓΟ

Πειθώ στον πολιτικό λόγο

   Ο πολιτικός λόγος - είτε γραπτός (π.χ. άρθρα και συνεντεύξεις) είτε προφορικός (π.χ. οµιλίες, διαλέξεις κτλ.)αναφέρεται σε ζητήµατα γενικότερου ενδιαφέροντος: οικονοµικά, κοινωνικά, εξωτερικής πολιτικής κ.ά. Είναι φυσικό λοιπόν να απευθύνεται σε ευρύ κοινό - ουσιαστικά, στο σύνολο των ψηφοφόρων µιας χώρας.

  Σκοπός του ποµπού είναι, ως ένα βαθµό, να πληροφορήσει, να διαφωτίσει το κοινό για το θέµα που εξετάζει. Κυρίαρχη όµως είναι η πρόθεσή του να πείσει τους ακροατές ή τους αναγνώστες για την ορθότητα της πολιτικής που ακολουθεί. Προσπαθεί δηλαδή να δείξει ότι η πολιτική της παράταξής του είναι καλύτερη, αποτελεσµατικότερη και ωφελιµότερη σε σχέση µε την πολιτική της αντίπαλης παράταξης.

Πως σχολιάζουμε ένα πολιτικό κείμενο

  Οι ερωτήσεις που αφορούν τον πολιτικό λόγο µπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες:

Α. Ερωτήσεις που καλύπτουν συνολικά τα χαρακτηριστικά του πολιτικού κειµένου σ' ένα απόσπασµα.

Β. Ερωτήσεις που επικεντρώνονται σε συγκεκριµένα χαρακτηριστικά του πολιτικού λόγου.

Α. Όταν µας ζητούν να σχολιάσουµε συνολικά ένα πολιτικό κείµενο, η δοµή της απάντησής µας πρέπει να είναι η ακόλουθη:

1. Αναφέρουµε το είδος του κειµένου (πολιτικό) και το θέµα του. 2. Επισηµαίνουµε ότι αποβλέπει στην πειθώ και γράφουµε την άποψη που υποστηρίζει. 3. Εντοπίζουµε τη µέθοδο-µέσο (ή τις µεθόδους) πειθούς που χρησιµοποιεί ο συντάκτης και παραθέτουµε τα εκφραστικά µέσα που χρησιµοποιεί ο συντάκτης του κειµένου. 4. Προσέχουµε µήπως το κείµενο περιέχει κάποιο από τα χαρακτηριστικά του νοσηρού πολιτικού λόγου.

Εκφραστικά µέσα

• Χρήση α' πληθυντικού προσώπου

• Πλεονασµοί και συνώνυµα • Βεβαιωτικές εκφράσεις που λειτουργούν (συχνά) ως επίκληση στο ήθος.

• Θαυµαστικές εκφράσεις που συχνά λειτουργούν ως επίκληση στην αυθεντία.

• Δεοντολογικές εκφράσεις µε τις οποίες προβάλλονται τα καθήκοντα των πολιτών.

• Συνθηµατολογία και επίκληση στο συναίσθηµα. Επιδίωξη του πολιτικού είναι ... • Η αµεσότητα, η οικειότητα, η συλλογικότητα, η ταύτιση µε το λαό. • Η έµφαση. • Η απόσπαση της εύνοιας του ακροατηρίου.     • Η προβολή του ως συνεχιστή του έργου σπουδαίων προσώπων. • Ο προσεταιρισµός της ψήφου των πολιτών και η προβολή του ως ηγέτη του λαού µε όραµα. • Η έκφραση γενικότερων προσδοκιών και η διέγερση των συναισθηµάτων του ακροατηρίου. Τα χαρακτηριστικά του νοσηρού πολιτικού λόγου 1.         Συκοφάντηση ή και δαιµονοποίηση των αντιπάλων. 2.         Προσωπολατρία-µεσσιανισµός. 3.         Υπεραπλούστευση των προβληµάτων. 4.         Διαστρέβλωση εννοιών ή αξιών. 5.         Προπαγανδιστικός λόγος.

Ερώτηση: Ποια χαρακτηριστικά του πολιτικού λόγου µπορείτε να διακρίνετε στην επόµενη παράγραφο;

Στόχος µας είναι η ισχυρή Ελλάδα. Μια Ελλάδα ικανή να αγωνιστεί µε επιτυχία σ’ έναν κόσµο αλληλεξάρτησης. Ο κόσµος έχει αλλάξει. Νέες δυναμικές αναπτύσσονται, όπου όλοι αξιοποιούν συγκριτικά πλεονεκτήματα, επανασταθμίζουν συµφέροντα. Σ’ αυτό τον κόσµο πρέπει να συµµετάσχουµε δυναµικά κι εµείς. Ν' αναπτύξουµε µια πολιτική δράσης, δηµιουργικότητας, πρωτοβουλιών σε χώρους προκλήσεων και ευκαιριών. Να διερευνούµε τα ερείσµατά µας, να δηµιουργήσουµε νέα. Προχωρούµε λοιπόν στις απαραίτητες αναπροσαρµογές στον τρόπο διαµόρφωσης και άσκησης της εξωτερικής πολιτικής, µε τους στόχους όµως α µετακίνητους.

Απόσπααµα από οµιλία του Γ. Κρανιδιώτη στο Ελληνικό Κοινοβούλιο,

στις 16 Μαρτίου 1997

Είδος κειµένου Θέµα Πρόθεση Μέθοδος Πειθούς Παραθέματα

Το απόσπασµα αυτό προέρχεται από πολιτικό κείµενο και έχει ως θέµα την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής. Ο συντάκτης του κειµένου θέλει να πείσει τους ακροατές για την ορθότητα της πολιτικής που ακολουθείται. Για να το επιτύχει αυτό, χρησιµοποιεί ποικίλες µεθόδους πειθούς: Διακρίνουµε την επίκληση στη λογική, εφόσον ο συντάκτης του κειµένου παρουσιάζει ένα επιχείρηµα: «Ο κόσµος έχει αλλάξει. Η Ελλάδα οφείλει να συµβαδίσει µε τα νέα δεδοµένα, γι' αυτό και αναπροσαρµόζουµε την πολιτική µας». Τη συνθηµατολογία: «Στόχος µας είναι η ισχυρή Ελλάδα». Την επίκληση στο συναίσθηµα: η θαυµαστική έκφραση «Μια Ελλάδα ικανή ... », οι προτρεπτικές εκφράσεις «Να αναπτύξουµε ... Να διευρύνουµε», αποβλέπουν στο να προκαλέσουν συναισθήµατα, όπως η υπερηφάνεια ή η αισιοδοξία. Την επίκληση στο ήθος: η βεβαιωτική έκφραση «Προχωρούµε ... αµετακίνητους» τονίζει τη θέληση των κυβερνώντων και την προσήλωσή τους σε εθνικούς σκοπούς.