ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ: ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ

  Ο τρόπος ψυχαγωγίας των ανθρώπων κάθε εποχής, ιδιαίτερα των νέων βρίσκεται σε συνάρτηση με τις δυνατότητες που παρέχει κάθε φορά η κοινωνία, τις διεξόδους και τις λύσεις που προσφέρει στα αναφυόμενα προβλήματα και παράλληλα αντανακλά το πολιτισμικό επίπεδο,
δηλαδή το περιεχόμενο της σκέψης, των αναζητήσεων και των τέρψεων των εν λόγω ατόμων και σκιαγραφεί την ίδια την εικόνα τους. Αυτό σημαίνει πως ο τρόπος ψυχαγωγίας είναι ο καθρέπτης μιας κοινωνίας ...

    Σήμερα, μέσα στο γενικότερο πλαίσιο μιας καταναλωτικής κοινωνίας ακόμη και η διασκέδαση έγινε καταναλωτικό προϊόν που αγοράζεται και πουλιέται. Η λεγόμενη «βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου», χρησιμοποιώντας τις τεχνικές του Marketing, επιβάλλει στους νέους ορισμένα στερεότυπα συμπεριφοράς, όσον αφορά τον τρόπο ψυχαγωγίας. Οι νέοι, για να μην απομονωθούν από τους συνομιλητές τους, αναγκάζονται να τ' αποδεχτούν, δέχονται «να χάσουν το πρόσωπό τους για να μοιάσουν με τους άλλους».

  Από τις ψυχαγωγικές εκδηλώσεις τους λείπει ο αυτοσχεδιασμός, ο αυθορμητισμός, η γνησιότητα. Ακόμη και κάποιες υστερικές εκδηλώσεις είναι μέσα στο πρόγραμμα· ένα είδος «ψυχαγωγικού χάπενινγκ». Εφόσον οι νέοι είναι το τραγούδι τους, σήμερα το τραγούδι ελέγχεται από κάποιες πολυεθνικές εταιρείες, που καθορίζουν έναν ενιαίο τρόπο ψυχαγώγησης για όλη τη νεολαία της γης. Βέβαια, το τραγούδι πρέπει να ενώνει αλλ' όχι να ισοπεδώνει ή να ομοιοποιεί και να περνά στο χώρο της νεολαίας κάποια ύποπτα μηνύματα και κάποιους ύποπτους τρόπους ζωής. Η ετεροκατευθυνόμενη, όμως, διασκέδαση δεν ικανοποιεί τις βαθύτερες ανάγκες των νέων, αφού πρωταρχικά μέσω αυτής αποσκοπείται η εξασφάλιση του κέρδους. Γι' αυτό, άλλωστε, αντιμετωπίζει τους νέους σαν οικονομικά μεγέθη κι όχι σαν αυτόνομες προσωπικότητες, με ανεπτυγμένη κρίση, βούληση κι ευαισθησία. Η ψυχαγωγία από αγωγή της ψυχής γίνεται αγωγή προς κατανάλωση.

   Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο νέος συχνά κυριεύεται από μια παθητικότητα. Οι διάφορες μορφές ψυχαγωγίας, όπως ο χορός και το τραγούδι, δε λειτουργούν ως ερεθίσματα, που θα προτρέψουν να εκφραστεί μ' ένα δικό του δυναμικό και δημιουργικό τρόπο ψυχαγωγίας. Αντίθετα, τον ωθούν σε μια παθητική στάση ζωής, σε πανομοιότυπες μορφές διασκέδασης που τον διδάσκουν απάθεια και αδιαφορία. Συχνά το τραγούδι γίνεται ένας άμεσος ή έμμεσος τρόπος προβολής των ναρκωτικών, κάποιων αντικοινωνικών συμπεριφορών και ψυχοφθόρων ιδεολογιών. Σήμερα το μοντέρνο τραγούδι διαμορφώνει όχι μόνο τη γλώσσα αλλά και τη σκέψη των νέων. Αυτό εξηγεί το γιατί το λεξιλόγιο της ελληνικής νεολαίας βρίθει από ξενικά στοιχεία ή από λέξεις δήθεν λαϊκές, που προωθούνται από κάποια τραγούδια μιας νέας αργκό, που εκφράζει τον πρόσφατο μουσικό μας λαϊκισμό, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά εμβόλιο ανοησίας στη σκέψη και στη γλώσσα των νέων παιδιών.

   Απ’ όλα αυτά διαπιστώνουμε ότι ο σύγχρονος τρόπος ψυχαγωγίας δεν εξαρτάται σε μεγάλο ποσοστό από τη θέληση των ίδιων των νέων. Απλά τους μεταβάλλει σε άκριτους δέκτες απολαύσεων. Μέσω της ελεγχόμενης ψυχαγωγίας περνούν και οι νέοι τρόποι εξάρτησης. Κι επειδή οι νέοι όλου του κόσμου αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα, ρέπουν προς έναν ενιαίο τρόπο διασκέδασης. Όμως από αυτό επωφελούνται οι πολυεθνικές δισκογραφικές εταιρείες, για να διαμορφώσουν ένα παγκόσμιο πρότυπο ψυχαγωγίας, σύμφωνα με τα δικά τους συμφέροντα. Σήμερα, το τραγούδι εκφράζει κατά κάποιον τρόπο την ιδεολογία των νέων. Μέσα από αυτήν την «ιδεολογία» επιχειρείται η αποεθνικοποίηση των λαών και η αποκοπή της νεολαίας από την εθνική τους κουλτούρα. Δεν υποβοηθούνται σήμερα οι προσπάθειες, που θα έδιναν τις δυνατότητες στους νέους να βρουν τρόπους και μέσα ψυχαγωγίας στη δική τους κουλτούρα.

Σαράντος Ι. Καργάκος, Προβληματισμοί, Ένας διάλογος με τους νέους,

τομ. Γ', εκδ. Gutemberg, σελ. 105-109.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου. (100-120 λέξεις)

Μονάδες 25

Β1. Να αναπτύξετε σε 80 - 100 λέξεις το νόημα της παρακάτω άποψης του συγγραφέα: « Η ψυχαγωγία από αγωγή της ψυχής γίνεται αγωγή προς κατανάλωση». (3η παράγραφο).

Μονάδες 15

Β2. Να γράψετε ένα συνώνυμο για κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: αυτόνομες, κυριεύετα, παθητικότητα, ερεθίσματα. θέληση.

Μονάδες 5

Β3. Να επισημάνετε τα δομικά στοιχεία της τρίτης παραγράφου («Από τις ψυχαγωγικές εκδηλώσεις ... αγωγή προς κατανάλωση»).

Μονάδες 5

Β4. Να γράψετε τους πλαγιότιτλους της τρίτης και της πέμπτης παραγράφου του κειμένου («Από τις ψυχαγωγικές εκδηλώσεις ... αγωγή προς κατανάλωση» και «Απ’ όλα αυτά διαπιστώνουμε ... τρόπους και μέσα ψυχαγωγίας στη δική τους κουλτούρα).

Μονάδες 5

Β5. Ποιος είναι ο τρόπος ανάπτυξης της τέταρτης παραγράφου του κειμένου («Κάτω από αυτές τις συνθήκες ... στη γλώσσα των νέων παιδιών»);

Μονάδες 5

Γ. Στο κείμενο διατυπώνονται πολλοί από τους λόγους και τα αποτελέσματα της λεγόμενης νόθης ψυχαγωγίας. Ποιες πιστεύετε ό τι μπορεί να είναι οι μορφές μιας ορθής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου από τους νέους; Να αναφέρετε τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ψυχαγωγίας των σύγχρονων νέων. (400 λέξεις).

Μονάδες 40

ΠΗΓΗ: https://docs.google.com/file/d/0B9WhkHpZM2ZvRnpTZFlkR0hzaHM/edit?pli=1