ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ: Η δική μας ζωή και τα βάρη των άλλων

   

  Κάθε πρωί που ξεκινάμε την ημέρα μας, κάνουμε ό,τι κάνουμε έχοντας πάντα στο μυαλό μας ένα φράγμα, ένα φόρτο από συμπλέγματα, προβλήματα, φοβίες και τραύματα.
Μια συλλογή από φίλτρα. Είναι πολλά και πολλών ειδών, και τα έχουν όλοι. Σήμερα όμως θέλω σας μιλήσω για μια ιδιαίτερη ομάδα φίλτρων, ίσως την πιο σημαντική.

  Εγώ είμαι ένας λευκός, ετεροφυλόφιλος, αρτιμελής, ελληνικής καταγωγής άνδρας. Ως εκ τούτου, τα φίλτρα αυτά δεν τα έχω στο κεφάλι μου. Ως εκ τούτου, όσες ευκαιρίες είναι διαθέσιμες στην κοινωνία στην οποία ζω είναι χωρίς κουβέντα, υποσημειώσεις και αστερίσκους διαθέσιμες και σε εμένα. Όλα τα δικαιώματα που προβλέπονται από τους κανόνες της κοινωνίας μου είναι δικά μου δικαιώματα. Ο κόσμος είναι δικός μου. Τον κάνω ό,τι θέλω. Το σώμα μου, επίσης, είναι δικό μου και μπορώ να το κάνω ό,τι θέλω. Κανείς δεν με απειλεί. Είμαι κυρίαρχος του εαυτού μου.

  Οι άνθρωποι που δεν είναι σαν εμένα, όμως, έχουν κάποιο ή κάποια αυτά τα φίλτρα κάθε μέρα και κάθε ώρα στο μυαλό. Ομοφυλόφιλοι άνδρες. Μετανάστες ή παιδιά μεταναστών. Γυναίκες. Αυτοί οι άνθρωποι, που είναι η πλειοψηφία του πληθυσμού αυτής της χώρας -και κάθε χώρας-, κουβαλάνε μαζί τους κάθε μέρα ένα βάρος που εγώ δεν κουβαλάω. Οι συνέπειες αυτού του πράγματος είναι τεράστιες, είναι ανυπολόγιστες. Είναι σαν να τρέχουμε όλοι στον ίδιο μαραθώνιο, αλλά αυτοί τρέχουν με ένα σακί γεμάτο πέτρες φορτωμένο στην πλάτη. Μερικές φορές νικάνε κι αυτοί. Αλλά, μοιραία, πιο σπάνια.

  Μια γυναίκα που μπαίνει σε ένα ασανσέρ με έναν άντρα, ή που περπατάει στο δρόμο, ή που πηγαίνει στη δουλειά της, κάθε στιγμή της ζωής της έχει στο μυαλό της ότι το σώμα της μπορεί να κινδυνεύει, κάτι που εγώ δεν σκέφτομαι με τον ίδιο τρόπο ή με την ίδια ένταση ποτέ. Έχει στο μυαλό της ότι πρέπει να συμπεριφέρεται με ένα συγκεκριμένο τρόπο υπακούοντας σε κανόνες που για εμένα δεν ισχύουν. Όταν ο νεαρός που με τράκαρε με το αυτοκίνητο μου συστήθηκε ως “Λευτέρης” το έκανε επειδή στο μυαλό του έχει ένα φίλτρο, ένα καμπανάκι, μια φωνή που του λέει πάντα να προσέχει όταν μιλάει με κάποιον που δε γνωρίζει, γιατί δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει κάποιος στο άκουσμα ενός Αλβανικού ονόματος. Αυτό δεν περνάει απ’ το δικό μου το μυαλό ποτέ, όταν με ρωτάνε πώς με λένε. [……..]

  Σε κάθε κοινωνία του κόσμου υπάρχει μια μειοψηφία που ζει κάθε μέρα με αυτό το προνόμιο: να μην έχει κανένα τέτοιο φίλτρο στο μυαλό. Συνήθως είναι η ίδια μειοψηφία που κατά κανόνα κακοποιεί τις γυναίκες, χτυπάει και φυλακίζει τους μαύρους, χλευάζει τους ομοφυλόφιλους και τους στερεί ίσα δικαιώματα. Αυτή η καταπίεση, φαινόμενο οικουμενικό και παγκόσμιο, μπορεί να είναι μηχανισμός άμυνας. Η μειοψηφία αυτή μπορεί να θέλει να διαφυλάξει την κεκτημένη της κυριαρχία. Μπορεί όμως να είναι και κάτι λιγότερο ενσυνείδητο και ηθελημένο, μπορεί να είναι μια απλή έκφραση του εκ γενετής προνομίου της, της αντίληψης ότι ο κόσμος της ανήκει και μπορούν να τον κάνουν ό,τι θέλουν χωρίς συνέπειες.

  Στην πράξη, βεβαίως, οι κοινωνίες μας είναι βαθιά άρρωστες εξαιτίας αυτής της ανισορροπίας. Η πλειοψηφία είναι εγκλωβισμένη πίσω από τα φίλτρα, αυτά την εμποδίζουν να διεκδικήσει και να ανταγωνιστεί με δίκαιους όρους. Δεν υπάρχουν δίκαιοι όροι. Κι η κοινωνία υποφέρει. Ένα απέραντο διανοητικό και κοινωνικό κεφάλαιο χάνεται επειδή κάθε μέρα, κάθε στιγμή, μερικά από τα πιο λαμπρά μυαλά του κόσμου, μερικοί από τους σπουδαιότερους ανθρώπους που ζουν ανάμεσά μας λειτουργούν, δουλεύουν και σκέφτονται πίσω από φίλτρα, κουβαλώντας ένα βάρος το οποίο δεν ζήτησαν, για το οποίο δεν φταίνε, στις περισσότερες περιπτώσεις από τη στιγμή που γεννήθηκαν.

  Και βέβαια δεν κάθονται άπρακτοι. Αιώνες τώρα, γενιές ολόκληρες, αγωνίζονται, σταδιακά, όσο μπορούν, να το αποτινάξουν αυτό το βάρος. Τελευταία βλέπουμε σπουδαίες και πολύ ενθαρρυντικές εκδηλώσεις αυτής της αντίδρασης, από τις εξελίξεις στο επίπεδο των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων μέχρι τις μαζικές καταγγελίες θαρραλέων γυναικών για περιστατικά κακοποίησης από άντρες. Αλλά ακόμα απέχουμε πάρα πολύ από την εξαφάνιση αυτών των φίλτρων. Φανταστείτε το δυναμικό που θα απελευθερωνόταν αν όλοι αυτοί οι άνθρωποι δεν ζούσαν με αυτό το βάρος. Πόσο πιο πλούσιες, γεμάτες, αποδοτικές και δίκαιες θα ήταν οι κοινωνίες μας. Όλοι θα είχαμε να κερδίσουμε από αυτή την κατάκτηση. Αυτό είναι, λοιπόν, το ερώτημα που με απασχολεί και θα με απασχολεί στο εξής:

  Εγώ είμαι ένας λευκός, ετεροφυλόφιλος, αρτιμελής, ελληνικής καταγωγής άνδρας. Ο κόσμος υποτίθεται ότι μου ανήκει. Τον κάνω ό,τι θέλω.

  Πώς επιτρέπω να συνεχίζεται αυτή η κατάσταση;

         [ΘΟΔΩΡΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ / ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/ 27-10-2017                                                                            

http://www.kathimerini.gr/932266/opinion/epikairothta/politikh/h-dikh-mas-zwh-kai-ta-varh-twn-allwn]

ΠΗΓΗ

 

ΘΕΜΑΤΑ

Α.1. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 120, περίπου, λέξεις.

25 μονάδες

Β.1.Σε κάθε μία από τις διατυπώσεις που ακολουθούν να δώσετε τον χαρακτηρισμό “Σωστό” ή “Λάθος”, ανάλογα με το αν αποδίδουν το νόημα του κειμένου σωστά ή όχι. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με συγκεκριμένη αναφορά στο κείμενο.

(Μονάδες 8)

1.Σε όλες τις σύγχρονες κοινωνίες υπάρχουν άνθρωποι που απολαμβάνουν με πληρότητα προνόμια που άλλοι τα στερούνται

2. Αυτοί που απολαμβάνουν προνόμια είναι όσοι καταπιέζουν τους άλλους

3. Όσοι καταπιέζονται είναι τα πιο λαμπρά μυαλά του κόσμου

4. Η κατάργηση των διακρίσεων ωφελεί όχι μόνον εκείνους που τις υφίστανται αλλά την κοινωνία ολόκληρη.

8 μονάδες

Β.2.α) να προσδιορίσετε το ρηματικό πρόσωπο που κυριαρχεί σε καθεμία από τις παραγράφους 1, 2 και 5. Τι εξυπηρετεί αυτή η εναλλαγή;

(6 μονάδες)

β) “Λευτέρης” (4^η §), Αυτό είναι το ερώτημα που με απασχολεί και θα με απασχολεί στο εξής: (7^η §), Πώς επιτρέπω να συνεχίζεται αυτή η κατάσταση; (καταληκτική φράση): να προσδιορίσετε τη στίξη και τη λειτουργία της σε κάθε μία από τις 3 περιπτώσεις

(6 μονάδες)

12 μονάδες

Β.3. α) Ποια είναι η δομή της 4^ης παραγράφου του κειμένου;

 (6 μονάδες)

β) ποιος είναι ο κυριότερος τρόπος ανάπτυξης της συγκεκριμένης παραγράφου μέσα στο κείμενο. Να δικαιολογήσετε την επιλογή του συγγραφέα;

(4 μονάδες)

10 μονάδες

Β.4. Να ξαναγράψετε τις ακόλουθες προτάσεις του κειμένου, αντικαθιστώντας τις υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες αντώνυμες (προσαρμόζοντας εάν χρειάζεται τη σύνταξη):

Αυτοί οι άνθρωποι κουβαλάνε ένα βάρος.

Μπορεί να είναι κάτι λιγότερο ενσυνείδητο

Ένα απέραντο διανοητικό και κοινωνικό κεφάλαιο χάνεται

Η πλειοψηφία είναι εγκλωβισμένη

Αυτό το ερώτημα με απασχολεί

5 μονάδες

Γ. Υποθέστε ότι διαβάσατε αυτό το άρθρο και προβληματιστήκατε. Αποφασίζετε να γράψετε ένα δικό σας άρθρο -μία δική σας «συνέχεια» 500-600 λέξεων- το οποίο αναπτύσσετε δοκιμάζοντας να απαντήσετε στη φράση «Πώς επιτρέπω να συνεχίζεται αυτή η κατάσταση;»

40 μονάδες