ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

  Τα κείμενα που ζητούνται από τους μαθητές να συντάξουν στις εξετάσεις είναι ενταγμένα σε ένα πλαίσιο επικοινωνίας. Προκειμένου να επιτευχτεί ο στόχος με τον καλύτερο τρόπο είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τα χαρακτηριστικά κάθε κειμενικού είδους.

Άρθρο

ü  Δημοσιεύεται στην εφημερίδα του σχολείου ή του δήμου / της κοινότητας, της πόλης, περιοδικό, blog του διαδικτύου/ιστοσελίδα του σχολείου.

ü  Πραγματεύεται ένα θέμα της επικαιρότητας με περιεχόμενο πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, επιστημονικό…

Χαρακτηριστικά

1.       Έχει τίτλο. Μπορεί να είναι πρωτότυπος, χιουμοριστικός και να υπάρχουν σημεία στίξης, που να συνιστούν σχόλιο. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να είναι σύντομος, περιεκτικός και να ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο του άρθρου που θα γράψουμε.

2.       Ακολουθεί τριμερή ανάπτυξη (πρόλογος, κύριο μέρος, επίλογος).

3.       Στον πρόλογο χρησιμοποιείται ένα γεγονός της επικαιρότητας ως αφόρμηση. Εκφράσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν: «Πρόσφατα γίναμε μάρτυρες…», «Καθημερινά διαπιστώνει κανείς…», «Με αφορμή το ….χ…. γεγονός αποφάσισα να εκφράσω δημόσια τις θέσεις μου σε αυτό το περιοδικό…»

4.       Το ύφος είναι επίσημο, σοβαρό, αντικειμενικό και απρόσωπο. Ωστόσο, αν δημοσιεύεται σε σχολική εφημερίδα/σχολικό περιοδικό/ιστοσελίδα του σχολείου μπορεί να είναι οικείο και προσωπικό.

5.        Χρησιμοποιείται το γ’ πρόσωπο, γιατί κινείται στο χώρο της ερμηνευτικής δημοσιογραφίας. Μπορεί, όμως, να χρησιμοποιηθεί το α’ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο αν πρόκειται να δημοσιευτεί σε σχολική εφημερίδα/σχολικό περιοδικό/ιστοσελίδα του σχολείου.

6.       Ως προς τους τρόπους πειθούς, χρησιμοποιείται κυρίως η επίκληση στη λογική με επιχειρήματα και τεκμήρια.

7.       Χρησιμοποιείται η αναφορική λειτουργία της γλώσσας.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Χαρακτηριστικά

1.       Δηλώνεται ο τόπος και η ημερομηνία.

2.       Υπάρχει προσφώνηση (ανάλογη με τον παραλήπτη): «Αξιότιμε κύριε Υπουργέ», «Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε», «Κύριε Διευθυντά», «Κύριε Αρχισυντάκτη», «Αξιότιμε Κύριε/Αξιότιμοι Κύριοι», «Αγαπητέ + όνομα», «Αγαπητέ φίλε, φίλη».

3.       Στον πρόλογο γίνεται αναφορά στην ιδιότητα του αποστολέα και στο θέμα της επιστολής, που αποτελεί και την αφορμή για τη σύνταξή της π.χ. «Ως πρόεδρος του δεκαπενταμελούς συμβουλίου του σχολείου μας έλαβα την πρωτοβουλία να αποστείλω την παρούσα επιστολή, για να σας παρουσιάσω τον προβληματισμό μου σχετικά με….», «ως προβληματισμένος τηλεθεατής θα ‘ήθελα να μοιραστώ τις ανησυχίες μου με..», «ως ενεργός πολίτης απευθύνομαι σε εσάς για να εκφράσω τις ανησυχίες μου όσον αφορά…», «ως ευαισθητοποιημένος πολίτης αποστέλλω αυτήν την επιστολή για να χαιρετίσω την πρωτοβουλία του δήμου μας…/να σας γνωστοποιήσουμε…/να σας ανακοινώσουμε την πρόθεσή μας…/να ζητήσουμε τη συνδρομή σας…/ή την προσωπική σας παρέμβαση…/να καταθέσουμε το αίτημα…./να απευθύνουμε έκκληση…»

4.       Στο κύριο μέρος εκθέτουμε τις θέσεις μας, τις οποίες αποδεικνύουμε με επιχειρήματα και απαντάμε στα ζητούμενα που ορίζει ο τίτλος της έκθεσης.

5.       Στον επίλογο συνοψίζουμε τη θέση μας και εκφράζουμε την ελπίδα για επιτυχή αντιμετώπιση του ζητήματος με την παρέμβαση του παραλήπτη π.χ.»Ελπίζουμε πως θα λάβετε υπόψη τις προτάσεις μας/θα αξιοποιήσετε τις προτάσεις μας/θα λάβετε υπόψη τον προβληματισμό μας…», «Ευελπιστούμε πως οι σκέψεις μας θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του…», «Από όλα τα παραπάνω προκύπτει το συμπέρασμα…/αποδεικνύεται ότι…», «Το σχολείο μας λοιπόν, δίκαια διεκδικεί…», «Η πρότασή μας λοιπόν…», «Το αίτημά μας λοιπόν…», «Αποβλέπουμε λοιπόν σε μια εποικοδομητική συνεργασία…», «Ελπίζουμε ότι οι προτάσεις μας θα εισακουστούν…».

6.       Το ύφος μπορεί να είναι σοβαρό κι επίσημο (χρήση γ’ ενικού και πληθυντικού προσώπου), αν η επιστολή είναι επίσημη.

Αν απευθύνεται σε φιλικό πρόσωπο, το ύφος θα είναι απλό και οικείο (χρήση α’ και β’ ενικού και πληθυντικού προσώπου).

7.       Ως προς τους τρόπους πειθούς χρησιμοποιείται η επίκληση στη λογική αλλά μπορεί να αξιοποιηθεί και η επίκληση στο ήθος του πομπού και του δέκτη π.χ. «Ως ευαισθητοποιημένοι πολίτες αισθανόμαστε την ανάγκη να…», «ως αγανακτισμένοι καταναλωτές επιθυμούμε να διαμαρτυρηθούμε», «γνωρίζοντας την ευαισθησία σας για τα θέμα που σχετίζονται με τη νέα γενιά…», «επειδή έχετε αποδείξει έμπρακτα το ενδιαφέρον σας για…»

8.       Υπάρχει αποφώνηση (ανάλογη με τον παραλήπτη): «Με τιμή», «Με εκτίμηση» (για επίσημη επιστολή).

«Φιλικά», «Με φιλικούς χαιρετισμούς» (για φιλική επιστολή).

Από κάτω υπογράφουμε με την ιδιότητά μας π.χ. «ένας μαθητής», «ένας ευαισθητοποιημένος νέος», «ο πρόεδρος του μαθητικού συμβουλίου» ή ό,τι ορίζει ο τίτλος της έκθεσης.

Ομιλία – Εισήγηση

 Η ομιλία και η εισήγηση είναι προσχεδιασμένος προφορικός λόγος. Γι’ αυτό το κείμενο που καλούμαστε να γράψουμε πρέπει να συνδυάζει αρμονικά τα γνωρίσματα του προφορικού και του γραπτού λόγου. Οι προτάσεις επικοινωνίας ποικίλουν: εκδήλωση του πολιτιστικού κέντρου του Δήμου, Βουλή των Εφήβων, εκδήλωση του σχολείου/του συλλόγου καταναλωτών, συμμετοχή σε τηλεοπτική /ραδιοφωνική συζήτηση, σε συνέδριο, συζήτηση με συμμαθητές στην τάξη (οικείο και άμεσο ύφος) κ.ά.

 Χαρακτηριστικά

1.       Υπάρχει προσφώνηση (ανάλογη με το ακροατήριο):

Οικείο/Φιλικό ύφος	Ημιεπίσημο ύφος	Επίσημο/Τυπικό ύφος
Αγαπημένοι φίλοι	Αγαπητοί φίλοι	Κυρίες και κύριοι
Αγαπημένοι συμμαθητές	Αγαπητοί σύνεδροι	Σεβαστοί σύνεδροι
Αγαπημένοι συμπολίτες	Αγαπητά μέλη	Σεβαστά μέλη
Αγαπημένοι ομοεθνείς	Αγαπητοί συμπολίτες	Σεβαστοί καθηγητές
Αγαπημένοι συνέλληνες	Αγαπητοί σύνοικοι	Εκλεκτοί σύνεδροι
Αγαπημένοι συνέλληνες	Αγαπητοί δημότες	Εκλεκτά μέλη
Φίλες και φίλοι	Αγαπητοί πατριώτες	Αξιότιμοι σύνεδροι
Φίλοι ακροατές	Αγαπητοί συνάδελφοι	Αξιότιμοι κυρίες και κύριοι
Φίλοι συμμαθητές	Αγαπητοί συνάδελφοι	Σεβασμιότατε
Φίλοι συμπατριώτες	Αγαπητοί ακροατές	Παναγιότατε

2.       Στον πρόλογο αναφέρουμε την αφορμή και το θέμα της ομιλίας μας. Μπορεί να γίνει και αναφορά στην ιδιότητά μας π.χ. «Αξιοποιώντας την ευκαιρία που μου δίνεται από τον θεσμό της Βουλής των Εφήβων θα ήθελα να εκφράσω τις σκέψεις μου για…», «Ως μέλος του μαθητικού συμβουλίου θα ήθελα να μοιραστώ τους προβληματισμούς /τις ανησυχίες μου σχετικά με…», «Ο θεσμός της Βουλής των Εφήβων προσφέρει σε όλους εμάς τους την ευκαιρία να εκφράσουμε τις απόψεις μας για θέματα επικαιρότητας/να ασκήσουμε κριτική στα «κακώς κείμενα» της εποχής μας/μια ευκαιρία να ακουστεί ο λόγος των νέων για τα σοβαρά προβλήματα της εποχής μας. Από αυτό το βήμα, λοιπόν, θα ήθελα να μοιραστώ τις σκέψεις μου/ανησυχίες μου για…», «Χαιρετίζω την πρωτοβουλία του δήμου/σχολείου μας για τη διοργάνωση της εκδήλωσης αυτής με θέμα… και αξιοποιώ την ευκαιρία αυτή προκειμένου να εκφράσω κι εγώ τις ανησυχίες μου σχετικά με….», «Με αφορμή την εκδήλωση που διοργάνωσε ο δήμος/το σχολείο μας, αξιοποιώ την ευκαιρία να διατυπώσω κάποιες σκέψεις μου αναφορικά μες ….», «Με δεδομένη την ευαισθησία που έχουμε εμείς οι νέοι για θέματα…».

3.       Στο κύριο μέρος απαντάμε στα ζητούμενα του τίτλου της έκθεσης φροντίζοντας να στηρίζουμε με επιχειρήματα τις θέσεις μας. Προκειμένου να εντάξουμε στοιχεία προφορικού λόγου στο γραπτό μας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε προσφωνήσεις, ρητορικές ερωτήσεις, χρήση α’ ενικού και πληθυντικού προσώπου π.χ. «Θεωρώ απαραίτητη την άμεση λήψη μέτρων», «Πιστεύω πως όλοι συμφωνείτε