ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ: «Η αναγνώριση και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»

Α. Μη Λογοτεχνικό κείμενο

Εισαγωγικό σημείωμα

Ο Κωνσταντίνος Α. Δημόπουλος ήταν καθηγητής ιατρικής και διετέλεσε πρύτανης του ΕΚΠΑ κατά τα έτη 1997-2000. Με το πλούσιο ερευνητικό, διδακτικό και συγγραφικό έργο του άφησε σε όλους μας πολύτιμη παρακαταθήκη.

«Η αναγνώριση και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»

  Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπήρξε το ασφαλέστερο κριτήριο της ποιότητας κάθε κοινωνίας. Κατ’ επέκταση, χρέος της κοινωνίας είναι ο σεβασμός, η αναγνώριση και η προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών που ζουν μέσα σε αυτή.

  Αλλά και σε ατομικό επίπεδο ο κάθε πολίτης οφείλει να σέβεται όχι μόνο τα δικαιώματα των ανθρώπων που βρίσκονται σε άμεση σχέση με αυτόν, αλλά και τα δικαιώματα των προσώπων εκείνων που δεν έχουν, βέβαια, καμία σχέση και εξάρτηση μαζί του, εμπίπτουν όμως στη χριστιανική έννοια του πλησίον.
  Ο άνθρωπος γενικά οφείλει να σέβεται τον συνάνθρωπό του, στο βαθμό που ο ίδιος θα ήθελε να τον σεβαστούν, κάνοντας πράξη αυτό που πολύ εύστοχα είπε κάποτε ο Καζαντζάκης: «Αγάπα τον άνθρωπο, γιατί είσαι εσύ». Αν ο καθένας από μας βλέπει μέσα στον άλλο τον ίδιο του τον εαυτό, τότε είναι βέβαιο ότι πολλές παρανοήσεις, παρεξηγήσεις και αδικίες δεν θα έχουν λόγο ύπαρξης, ενώ τα ανθρώπινα δικαιώματα θα είναι σεβαστά και κανείς δεν θα διανοείται να τα παραβιάσει.

  Τα ανθρώπινα δικαιώματα, βέβαια, κατοχυρώνονται και προστατεύονται από Συντάγματα, από Καταστατικούς Χάρτες Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που έχουν περίτεχνα φιλοτεχνηθεί, από Διακηρύξεις άφθονες και από Διεθνείς Οργανισμούς. Παρ’ όλα αυτά, εκατομμύρια άνθρωποι στερούνται την ελευθερία τους και σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις τις πιο στοιχειώδεις εκφράσεις της.

  Από την άλλη, αιμοσταγείς τύραννοι αυτοαποκαλούνται προστάτες και σωτήρες των λαών, εξανδραποδιστές αυτοδιορίζονται τιμητές της ελευθερίας, μεγαλόσχημοι απατεώνες καταπατητές και καταχραστές μιλούν για τον τίμιο μόχθο και την ιερότητα της ιδιοκτησίας και έμποροι των ιερών και των οσίων για ευσυνειδησία και συνέπεια. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν μέρη στα οποία η επιβολή δικτατορικών καθεστώτων εμφανίζεται ως σωτήρια λύση ή ως έκφραση δημοκρατικής διακυβέρνησης της χώρας, όπως επίσης περιοχές που έχουν κατακτηθεί και βρίσκονται υπό κατοχή, όπως η μαρτυρική Κύπρος.

  Στις περιοχές αυτές, η άσκηση ψυχολογικής βίας, οι διώξεις και οι συλλήψεις, οι κρατήσεις, οι φυλακίσεις, τα βασανιστήρια, η τρομοκρατία, η παραβίαση του οικογενειακού ασύλου και η κατάργηση, τελικά, του δημοκρατικού καθεστώτος εξευτελίζουν και καταρρακώνουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και καταργούν κάθε έννοια ισηγορίας, ισονομίας και ισοπολιτείας.

  Δυστυχώς, ακόμα και σε χώρες με δημοκρατική διακυβέρνηση, σε χώρες του λεγόμενου πολιτισμένου κόσμου, γίνονται καθημερινά παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Διότι για ποια προστασία ανθρωπίνων δικαιωμάτων μπορεί να γίνεται λόγος, όταν τα τσιμεντένια μεγαθήρια στερούν τον ήλιο και τον αέρα από τα παιδιά, όταν η απληστία του χρήματος δεν μας επιτρέπει να ανασάνουμε και δεν αφήνει τον παραμικρό χώρο για την ψυχαγωγία των παιδιών και την άθληση των νέων, όταν εξαιτίας του νέφους των μεγάλων πόλεων γεμίζουν καθημερινά τα νοσοκομεία μας από ασθενείς, όταν βάναυσα υποβαθμίζεται και αλλοιώνεται το περιβάλλον και η ποιότητα της ανθρώπινης ζωής;

  Για ποια ανθρώπινα δικαιώματα και προστασία τους μπορούμε να μιλάμε, ακόμα και σε αυτές τις δημοκρατικές χώρες, όταν υπάρχουν εκατομμύρια άνεργοι και άστεγοι, όταν εκατομμύρια άνθρωποι πεινούν και μένουν αναλφάβητοι ή όταν η άντληση υλικών αγαθών είναι, τις περισσότερες φορές, αποτέλεσμα εκμετάλλευσης, απάτης, νοθείας και δωροδοκίας;

  Συνεπώς, δεν αρκούν μόνο τα Συντάγματα και οι Διακηρύξεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι απαραίτητο, πέρα από τις οποιεσδήποτε διακηρύξεις, να παρέχεται στον κάθε πολίτη η δυνατότητα να ζει άνετα και ελεύθερα μέσα σ’ ένα περιβάλλον πολιτισμένο, ανθρώπινο και ευχάριστο, όπως είναι επίσης απαραίτητο να εξασφαλίζεται σ’ αυτόν η σωστή παιδεία, η ολοκληρωμένη και αποτελεσματική δημόσια περίθαλψη και, γενικότερα, μια ανεκτή ποιότητα ζωής. Μόνο έτσι θα μπορούμε να μιλάμε για πραγματική προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ελευθεριών του πολίτη.

Κωνσταντίνος Α. Δημόπουλος

Εφημ. Τα Νέα

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1^Η Δραστηριότητα

Α1. Ποιους τρόπους και ποια μέσα πειθούς επέλεξε ο συντάκτης του άρθρου για να υποστηρίξει τις θέσεις του στις τρεις πρώτες παραγράφους.

Α2. Να χαρακτηρίσετε ως «ΣΩΣΤΗ» ή «ΛΑΘΟΣ» καθεμιά από τις προτάσεις που ακολουθούν, σύμφωνα με το κείμενο.

α) Κάθε πολίτης οφείλει να σέβεται κυρίως τους ανθρώπους που δεν έχουν καμία σχέση και εξάρτηση μαζί του.

β) Οι αιμοσταγείς τύραννοι αυτοδιορίζονται τιμητές της ελευθερίας.

γ) Τα ανθρώπινα δικαιώματα προστατεύονται σήμερα στις δημοκρατικές χώρες.

δ) Τα εκατομμύρια ανέργων και αστέγων επιβεβαιώνουν την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

ε) Δεν αρκούν μόνο τα συντάγματα και οι διακηρύξεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

2^η Δραστηριότητα

Α3. α) Σε τι αποσκοπεί ο συγγραφέας με τη χρήση ρητορικών ερωτήσεων στην έβδομη («Δυστυχώς… ανθρώπινης ζωής;») και την όγδοη («Για ποια ανθρώπινα… δωροδοκίας;») παράγραφο του κειμένου;

β) Ποια νοηματική σχέση δηλώνουν οι υπογραμμισμένες διαρθρωτικές λέξεις-φράσεις του κειμένου;

«Αλλά και…» (δεύτερη παράγραφος), «Παρ’ όλα αυτά….» (τέταρτη παράγραφος), «Από την άλλη…» (πέμπτη παράγραφος), «Συνεπώς…» (ένατη παράγραφος);

Α4. α) «Στις περιοχές αυτές…ισοπολιτείας» (έκτη παράγραφος). Τι επιτυγχάνει ο συγγραφέας με το ασύνδετο σχήμα;

β) Να βρείτε και να καταγράψετε τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα μεταφορικής χρήσης της γλώσσας.

Α5) α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμία από τις λέξεις του κειμένου: χρέος, εμπίπτουν, σέβεται, κατοχυρώνονται, υποβαθμίζεται.

β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμία από τις λέξεις του κειμένου: δικαιώματα, περίτεχνα, ευσυνειδησία, καταργούν, απαραίτητο.

3^η Δραστηριότητα

Α6. Σε άρθρο σας (200-250 λέξεις) που θα αναρτηθεί στον διαδικτυακό ιστότοπο του σχολείου σας να αναφερθείτε σε φαινόμενα που πιστοποιούν την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις μέρες μας.