ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ: Γιατί βλέπουμε μετά μανίας Survivor;

Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Εισαγωγικό σημείωμα

Η Αλεξάνδρα Καππάτου είναι παιδοψυχολόγος και συγγραφέας. Τα κείμενά της, που καταγράφουν τις ανθρώπινες συμπεριφορές, εστιάζουν στον κόσμο του παιδιού και της οικογένειας.

Γιατί βλέπουμε μετά μανίας Survivor;

«Το παιχνίδι αποτελεί μικρογραφία της κοινωνίας και των κοινωνικών συνθηκών. Ταιριάζει πολύ καλά μάλιστα στα σημερινά δεδομένα της ελληνικής πραγματικότητας, βασισμένη σε περικοπές, πείνα και φτώχεια για μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

  Επί της ουσίας ο Έλληνας τηλεθεατής ταυτίζεται με τον παίκτη που προσπαθεί να εξασφαλίσει την τροφή του. Είναι ενδεικτική η εικόνα των εργαζόμενων, οι οποίοι νιώθουν διαρκώς απειλούμενοι, υπό το φόβο ότι ανά πάσα στιγμή κάτι μπορεί να αλλάξει τη ζωή τους.

  Ακόμα όμως και ο διαχωρισμός  ανάμεσα σε διάσημους και μαχητές ιντριγκάρει[1] επιπρόσθετα το τηλεοπτικό κοινό. Μάλιστα, όλοι οι διάσημοι, οι οποίοι στην πλειονότητά τους, είναι άγνωστοι, έχουν σμιλεμένα σώματα, τα οποία χρησιμοποιούν ως μέσο προβολής.

  Ας σημειωθεί ότι φανατικοί υποστηρικτές του συγκεκριμένου τηλεοπτικού προϊόντος είναι και οι νέοι, οι οποίοι αναζητούν πρότυπα στο πρόσωπο των παικτών του Survivor. Τα δύο σημεία τα οποία ελκύουν το νεανικό κοινό είναι το πρότυπο ενός καλοσχηματισμένου σώματος και η αγωνιστικότητα που επιδεικνύουν οι διαγωνιζόμενοι, αναζητώντας την ταυτότητά τους. Συν τοις άλλοι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία βλέπουν το σώμα, το οποίο θα ήθελαν να έχουν και δεν μπορούν.

  Σας επισημαίνω ότι η μόδα που έχει δημιουργηθεί γύρω από το Survivor, δείχνει τη φτώχεια που επικρατεί στο τηλεοπτικό περιβάλλον λόγω κρίσης. Μοιάζει σαν να κυριαρχεί ο μονόφθαλμος μεταξύ των τυφλών με μία καλή ομολογουμένως παραγωγή, δεδομένου ότι οι ανταγωνιστές δεν έχουν κάτι άξιο λόγου να παρουσιάσουν.

  Το παιχνίδι μάλιστα έχει εξελιχθεί σε βασικό θέμα συζήτησης στις παρέες, στα σχολεία αλλά και στους κύκλους των μεγαλύτερων σε ηλικία τηλεθεατών.

  Παράλληλα οι ίντριγκες[2] και οι συναισθηματικές εμπλοκές που έχουν δημιουργηθεί στο πλαίσιο του παιχνιδιού, προσελκύουν το ενδιαφέρον. Οι παίκτες εξωθούνται στα όρια της ψυχικής τους αντοχής, κάτι που είναι εμφανές και μέσα από την αντοχή που παρουσιάζει ο καθένας στη διάρκεια μιας δοκιμασίας. Ενδεχομένως λοιπόν, ο Έλληνας τηλεθεατής ταυτίζεται και με τις δοκιμασίες που περνούν οι παίκτες του Survivor, καθώς και εκείνοι πλήττονται από την οικονομική κρίση, η οποία βάλλει τον ψυχισμό τους, ανατρέποντας ψυχικές ισορροπίες και προκαλώντας ένδεια στην τσέπη.

  Οπωσδήποτε το Survivor είναι μια παρηγοριά. Βοηθάει όσους το παρακολουθούν να ξεφύγουν από μία πραγματικότητα, θεωρώντας ότι οι παίκτες ζουν ακόμα χειρότερα από τους ίδιους, διατηρώντας την ασφάλεια του καναπέ και του δωματίου τους.

  Ακόμα όμως και οι ονομασίες “μαχητές” και “διάσημοι” είναι ιδιαίτερα ιντριγκαδόρικες. Αυτό όμως που με προβληματίζει ιδιαίτερα και θα ήθελα να το καταθέσω, είναι το γεγονός ότι ποτέ δεν δημιουργείται τέτοιος θόρυβος για πνευματικά προϊόντα. Πρόκειται για ένα παιχνίδι που δεν παράγει ούτε ιδέες, ούτε μεταδίδει μηνύματα. Παράγει όμως συναισθηματική εξάντληση και πιθανότατα αλληλοεξόντωση.

  Σε κάθε περίπτωση το Survivor έχει εξελιχθεί σε εθνική περιπέτεια, έχοντας αποπροσανατολίσει τον κόσμο από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Είναι γεγονός ότι το παρακολουθούν και άτομα, τα οποία δεν αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Για παράδειγμα οι νέοι μπορεί να μην ανησυχούν για οικονομικά ζητήματα, ωστόσο η αγωνία και το σασπένς που νιώθουν εξάπτει το ενδιαφέρον τους. Αποτελεί όμως και μία μέθοδο διαφυγής, ως εξαιρετικό καταφύγιο σε εξωτικές συνθήκες μακριά από τον κόσμο, κάτι που ηχεί λυτρωτικά για το μέσο άνθρωπο.

  Συν τοις άλλοις όμως και η «παρέα» επηρεάζει και συμπαρασύρει. Για να μπορεί κάποιος να έχει κοινό θέμα συζήτησης με τους φίλους του, «υποχρεώνεται» να παρακολουθεί κι εκείνος, επιτείνοντας το ρεύμα.

  Όλοι οι Έλληνες είναι σαν να αγωνίζονται με τους «αγωνιστές» του Survivor. Έχουν γίνει ήρωες στα μάτια των τηλεθεατών και όλοι ασχολούνται με τις συνήθειες όπως η διατροφή τους, οι διαπροσωπικές τους σχέσεις, οι κακουχίες που περνούν».

Αλεξάνδρα Καππάτου

www.newsbeast.gr

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1^η δραστηριότητα

Α1. Στο κείμενο διαβάζουμε: «Το παιχνίδι (Survivor) αποτελεί μικρογραφία της κοινωνίας και των κοινωνικών συνθηκών». Να παρουσιάσετε με δικά σας λόγια, σε ένα κείμενο 60-80 λέξεων, τα στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή τη θέση.

Α2. Ποιες από τις παρακάτω απόψεις θεωρείτε ότι ανταποκρίνονται στο νόημα του κειμένου. Να αιτιολογήσετε με συντομία την άποψή σας.

α) Το Survivor ταιριάζει στα σημερινά δεδομένα της ελληνικής πραγματικότητας.

β) Το τηλεοπτικό παιχνίδι Survivor το παρακολουθούν τα άτομα που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα.

γ) Οι παίκτες του Survivor έχουν ηρωοποιηθεί από τους τηλεθεατές του παιχνιδιού.

2^η δραστηριότητα

Α3. Να αντικαταστήσετε καθεμιά από τις λέξεις της στήλης Α με το συνώνυμό της στη στήλη Β (στη στήλη Β δύο λέξεις περισσεύουν).

1.	ενδεικτική	α.	σημαντική
2.	διάσημους	β.	επιφανείς
3.	αναζητούν	γ.	αντιπροσωπευτική
4.	ένδεια	δ.	ψάχνουν
5.	εξάπτει	ε.	στέρηση
		στ.	ερεθίζει
		ζ.	σμιλεύει

Α4. «Τα δύο σημεία τα οποία ελκύουν το νεανικό κοινό είναι το πρότυπο ενός καλοσχηματισμένου σώματος και η αγωνιστικότητα που επιδεικνύουν οι διαγωνιζόμενοι». Να μετατρέψετε τη σύνταξη από ενεργητική σε παθητική.

Α5. «Έχουν γίνει ήρωες στα μάτια των τηλεθεατών και όλοι ασχολούνται με τις συνήθειες όπως η διατροφή τους, οι διαπροσωπικές τους σχέσεις, οι κακουχίες που περνούν». Να μετατρέψετε την παρατακτική σύνδεση σε υποτακτική.

3^η δραστηριότητα

Α6. Ανήκετε στους νέους που αρνούνται να υπακούσουν στη βιομηχανία του θεάματος και για τον λόγο αυτό γράψτε μια ανοικτή επιστολή (200-250 λέξεις), την οποία θα δημοσιεύσετε στον τοπικό Τύπο και θα την απευθύνετε κυρίως, στους συνομηλίκους σας, εκφράζοντας την άποψη πως τα ριάλιτι τύπου Survivor επιδρούν αρνητικά σε όσους τα παρακολουθούν.

Β. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Εισαγωγικό σημείωμα

Ο Κ.Π. Καβάφης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1863. Είναι ένας από τους σημαντικότερους Νεοέλληνες ποιητές. Το έργο του κατέχει κεντρική θέση στην ελληνική ποίηση και έμελλε να επηρεάσει αποφασιστικά την εξέλιξή της. Το ποίημα «Όσο μπορείς» γράφτηκε το 1913 στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων.

Όσο μπορείς

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.

Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ' εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.

[1913]

Κ.Π. Καβάφης,

Ποιήματα 1897-1933, εκδ. Ίκαρος, 1984

1^η δραστηριότητα

Β1. Στο ποίημα υπάρχουν δύο παραινέσεις – συμβουλές. Να τις εντοπίσετε και να τις αναπτύξετε σε ένα κείμενο 50-60 λέξεων.

2^η δραστηριότητα

Β2. Να εντοπίσετε δύο διαφορετικά εκφραστικά μέσα του ποιήματος και να σχολιάσετε τη λειτουργία τους.

Β3. Το ποίημα που σας δόθηκε έχει ύφος διδακτικό-παραινετικό. Ποια στοιχεία του δικαιολογούν την πιο πάνω κρίση;

Β4. Η γλώσσα του Καβάφη είναι ιδιότυπη: ένα μείγμα καθαρεύουσας και δημοτικής, με ιδιωματικά στοιχεία της Κωνσταντινούπολης και της Αλεξάνδρειας. Να δώσετε τρία παραδείγματα που να δικαιολογούν τη θέση αυτή για τις γλωσσικές επιλογές του ποιητή.

1^η δραστηριότητα

Β5. Ποιες συμπεριφορές και πράξεις μας κάνουν τη ζωή μας «ξένη και φορτική»; Πώς θα μπορούσαμε να διασφαλίσουμε την αξιοπρέπειά μας; Να γράψετε τις σκέψεις σας σε ένα κείμενο 100-150 λέξεων.

---

[1] Δημιουργεί έξαψη, ερεθίζει τη φαντασία

[2] Δόλια σχέδια ή κρυφές ενέργειες εναντίον του αντιπάλου