ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ: Η μόδα στη ζωή μας

Μη Λογοτεχνικό κείμενο

Η μόδα στη ζωή μας

  Η δύναμη της μόδας είναι αναμφισβήτητα μεγάλη. Έχει απασχολήσει όχι μόνο τους πλουσίους, αλλά και τους φτωχούς, όχι μόνο τις γυναίκες αλλά και τους άνδρες, όχι μόνο τους νέους, αλλά και τους ηλικιωμένους, όχι μόνο τους νεωτεριστές και τους συντηρητικούς, όχι μονο τους λίγους αλλά και τους πολλούς. […]

  Η μόδα γενικά δραστηριοποιεί άνδρες και γυναίκες, ώστε να επιτύχουν τη διάκρισή τους στο κοινωνικό σύνολο. Παράλληλα τους βοηθάει σημαντικά στην ψυχική τους κατάσταση ώστε να αισθάνονται ωραίοι, ασφαλείς, αισιόδοξοι, νέοι, δραστήριοι. Η μόδα προσφέρει δυνατότητες να αναπτύξουμε τον προσωπικό μας τύπο, την προσωπικότητά μας, την κρίση μας να διαλέγουμε ό,τι μας ταιριάζει. Και το σημαντικό είναι ότι στη μόδα βρίσκουμε έναν τρόπο έκφρασης και ίσως ακόμα ένα μοντέλο συμπεριφοράς. […].

 Πολύ σημαντική είναι και η οικονομική διάσταση της μόδας. Από τη μία πλευρά, απασχολεί ένα μεγάλο αριθμό εργαζομένων σε όλους τους τομείς της ( βιομηχανία της μόδας), δημιουργεί θέσεις εργασίας και συνεισφέρει στην αύξηση του εθνικού εισοδήματος με τις εξαγωγές των προϊόντων της. […] Η εξάπλωση της μόδας,, από την άλλη, αποτελεί μία δύσκολη και δαπανηρή επιχείρηση. Η ικανότητα των εμπόρων  και των οίκων μόδας να ενημερώσουν το πλατύτερο κοινό για τη νέα τους δουλειά πρέπει να είναι μεγάλη. Όσοι κινούνται στη σφαίρα της εμπορικότητας και της διαφήμισης της μόδας είναι αναγκαίο να βρίσκουν τρόπους ώστε να κρατούν διαρκές και αμείωτο το ενδιαφέρον του κόσμου σχετικά με ό,τι καινούργιο κυκλοφορεί στην αγορά.

   Σε παλαιότερους καιρούς η μόδα ήταν προνόμιο μερικών ανθρώπων και ένα φαινόμενο που λειτουργούσε μόνο στις τάξεις των ανθρώπων της εξουσίας, των ευγενών και γενικά των ανθρώπων με οικονομική επιφάνεια. Στη σύγχρονη εποχή, όμως, η μόδα έχει πιστούς από όλες τις οικονομικές από όλες τις οικονομικές και κοινωνικές τάξεις. Μία ξέφρενη «μοδοπληξία» σε όλα τα πράγματα, από το ένδυμα μέχρι τον ρουχισμό του σπιτιού, από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή μέχρι τη μεγάλη ποικιλία τύπων αυτοκινήτου, από το χορό και το τραγούδι μέχρι τη δίψα για ακριβά ταξίδια, έχει κατακλύσει κυριολεκτικά κάθε τομέα της ζωής, ιδιαίτερα στις κοινωνίες που ευημερούν.

  Παράλληλα, όμως, όλα τα παραπάνω είδη της μόδας, πέρα από την ευχαρίστηση και την ικανοποίηση,  υποθάλπουν και συντελούν στη δημιουργία κάποιων ψυχικών ασθενειών, καθώς οι άνθρωποι τρέχουν με ταχύτητα φωτός να προλάβουν να τα απολαύσουν προσφέροντας και την τελευταία ικμάδα της δυνάμής τους, της ψυχικής και σωματικής υγείας τους.

   Όλα έχουν γίνει μόδα σήμερα, Ακόμη και αυτές οι ανθρώπινες σχέσεις. Ο άνθρωπος ψυχολογικά ανικανοποίητος, προσπαθεί να γεμίσει το κενό του, το κενό αυτό της απομόνωσης και της αποξένωσης του από τον συνάνθρωπο αγοράζοντας και ξοδεύοντας διαρκώς, χωρίς μέτρο και βαθιά ικανοποίηση. Ο καταναλωτισμός έγινε μόδα της εποχής μας. Η μόδα του ανικανοποίητου. […]

Λαγάκου Ν. «Η ενδυμασία δια μέσου των αιώνων»,

εκδ. Δωδώνη, διασκευασμένο

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Α1. Ο συγγραφέας του κειμένου παρατηρεί ότι η μόδα μπορεί να συντελέσει στη δημιουργία του αισθήματος του ανικανοποίητου. Να βρείτε τα επιχειρήματα με τα οποία υποστηρίζει αυτή την άποψη. (50-70 λέξεις)

Α2. Να δώσετε τον χαρακτηρισμό «Σωστό» ή «Λάθος», ανάλογα με το αν αποδίδουν το νόημα του κειμένου σωστά ή όχι, σε κάθε μία από τις διαπιστώσεις που ακολουθούν.

        i.            Η μόδα απασχολεί συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. 

      ii.            Η εξάπλωση της μόδας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το διαφημιστικό τμήμα της κάθε εταιρείας. 

    iii.            Η μόδα αφορά όλες τις πτυχές του σύγχρονου τρόπου ζωής. 

     iv.            Οι άνθρωποι προσπαθώντας να προλάβουν και να ακολουθήσουν όλες τις τάσεις της μόδας βελτιώνονται και γίνονται καλύτεροι. 

       v.            Οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν επηρεαστεί από το ανικανοποίητο αίσθημα που προκύπτει από τη μόδα.

Α3. «Πολύ σημαντική…κυκλοφορεί στην αγορά». Να εντοπίσετε και να καταγράψετε τον τρόπο ανάπτυξης της 3^ης παραγράφου.

Α4. Συχνά ο συγγραφέας στο κείμενο χρησιμοποιεί την ενεργητική σύνταξη, με υποκείμενο το ονοματικό σύνολο «η δύναμη της μόδας» ή «η μόδα» (π.χ. Η δύναμη της μόδας είναι αναμφισβήτητα μεγάλη, Η εξάπλωση της μόδας, από την άλλη, αποτελεί…., η μόδα έχει πιστούς από όλες τις οικονομικές….). Ποιο είναι το επικοινωνιακό αποτέλεσμα που προκύπτει από αυτήν την επιλογή;

Α5. α) Να αναλύσετε στα συνθετικά τους μέρη τις παρακάτω λέξεις και με το β’ συνθετικό τους να φτιάξετε μια νέα σύνθετη λέξη: κατάσταση, επιφάνεια, προσφέροντας. β) Να γράψετε από ένα συνώνυμο για τις παρακάτω λέξεις: νεωτεριστές, διάσταση, ευημερούν.

Α6. Ορισμένοι νέοι ντύνονται προκλητικά και εξεζητημένα, καθώς προσπαθούν να ακολουθήσουν τις τάσεις της μόδας. Σε ένα κείμενο που θα δημοσιευθεί σε νεανικό περιοδικό να επιχειρήσεις να ερμηνεύσεις αυτή τη συμπεριφορά, διερευνώντας τόσο εξωτερικούς όσο και εσωτερικούς παράγοντες. (200-250 λέξεις).

Β. Λογοτεχνικό κείμενο

«Μέρες Αλεξάνδρειας»

  (Η Γαλλο-Ελβετίδα Υβέτ Σαντόν συνοδεύει τον Λιβανέζο σύντροφό της Ελιάς Χούρι στην Κωνσταντινούπολη, λίγο πριν το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί θα μάθει για τα περίφημα καφέ σαντάν που περιορίζονταν για το ανδρικό κοινό και θα θελήσει να τα επισκεφτεί. Κι αφού δεν μπορεί να γίνει δεκτή σ’ αυτά ως γυναίκα, αποφασίζει να υποδυθεί έναν διαφορετικό ρόλο). 

  Ήταν πολύ παράξενη η αίσθηση που αποκομίζει Υβέτ όταν χρειάστηκε να υποδυθεί τον άντρα. Εγκλωβισμένη μέσα στο κέλυφος ενός κοστουμιού, όπου οι λεπτοί, αλαβάστρινοι[1] ώμοι χάθηκαν στις πτυχές του υφάσματος και το φαρδύ παντελόνι κυμάτιζε σαν λάβαρο γύρω από το καλλίγραμμα πόδια της, προσπαθούσε μάταια να κρύψει την αμηχανία της.  Και δεν ήταν μόνο αυτό'  ο γιακάς του πουκαμίσου δεν εφάρμοζε καλά στον κύκνειο λαιμό της  και έτσι νόμιζε πως η γραβάτα, που παλιά είχε μάθει να τη δένει αριστοτεχνικά γύρω από το λαιμό του Ελιάς, θα λυνόταν την επόμενη στιγμή και θα έπεφτε στα πόδια της. Στο μόνο που έδειχνε κάπως να τα καταφέρνει ήταν να γαντζώνει τον αντίχειρα του δεξιού χεριού της στην τσέπη του γιλέκου της- τυπική ανδρική χειρονομία-, χαϊδεύοντας ένα ρολόι τσέπης που το είχε εκεί για τα μάτια του κόσμου. Θέλοντας να μιμηθεί το αντρικό βάδισμα, έπρεπε κατ' αρχάς να εξοικειωθεί με τα αντρικά παπούτσια, που τύχαινε να είναι και ένα δύο νούμερα μεγαλύτερα. Κι όταν πια προσπάθησε να κρατήσει το τσιγάρο ανάμεσα στα λεπτά της δαχτυλάκια όπως οι άντρες, είχε την εντύπωση πως κάπνιζε για πρώτη φορά. Άσε τη δυσκολία της να κατεβάσει μονορούφι το ποτήρι της. Έπρεπε να γείρει το κεφάλι της, κι αν με την κίνηση αυτή δεν λύνονταν τα πλούσια μαλλιά της μέσα στο φέσι και δεν ξεχείλιζαν στην πλάτη της, τότε σίγουρα το αλκοόλ θα της κατάκαιγε μεμιάς τον οισοφάγο. Το μουστάκι που της κόλλησαν πάνω από τα χείλη δεν ταίριαζε καθόλου με τη φίνα επιδερμίδα της και το κομπολογάκι που της έδωσαν να κρατάει μπερδευόταν στα δάχτυλά της και την εκνεύριζε. Επειδή, τέλος, όσο χαμηλά κι αν προσπάθησε να μιλήσει, η φωνή της δεν μπορούσε να ξεγελάσει κανέναν, ήταν προτιμότερο αντί να μιλά, απλώς να ξεροβήχει κάπου-κάπου. Παρ’ όλα αυτά, όταν ο Ελιάς τη ρώτησε αν θα τα κατάφερνε, εκείνη έγνεψε καταφατικά και αρνήθηκε την βοήθεια για να ανέβει στην άμαξα. Ο αμαξάς ακολούθησε ένα απότομο καλντερίμι και βγήκε στην πλατεία δίπλα στο Γενικό Ταχυδρομείο. Ύστερα ξανακατέβηκε στο λόφο προς τον Γαλατά και τις αποβάθρες. Όλη την ώρα είχε απέναντί της τον Αραπίδη που γελούσε και δεν ήξερε αν το έκανε για να της δώσει θάρρος ή κορόιδευε τα χάλια της. Πέρασαν μπροστά από τα διασημότερα καφέ σαντάν της περιοχής, το «Αμέρικα» και το «Ευρώπα», όπου τραγουδούσε η περίφημη γοργόνα Ευθαλία και η Γαλατιανή Βιργινία, αλλά στάθηκαν στο «Κοσμοπόλιταν», όπου την παράσταση έκλεβαν οι αδελφές Ρωξάνη και Δανάη. Με τη σκέψη πως όλα θα πήγαιναν καλά μες στο σκοτάδι της νύχτας, δοκίμασε να κάνει τα πρώτα σταθερά της βήματα.

 Το μαγαζί ήταν γεμάτο από κοιλαράδες Πολίτες, Αρμένηδες Τούρκους, Έλληνες και Εβραίους, που φούμαραν ναργιλέ όλο κιμπαριλίκι[2] και αρχοντιά. Φαίνεται πως ο Αραπίδης ήταν τακτικός πελάτης, γι’ αυτό και τους έδωσαν ένα καλό τραπέζι. […]

 Είναι αδύνατο να περιγραφεί τι έγινε τη στιγμή που η Ρωξάνη με τη Δανάη εμφανίστηκαν επί σκηνής. Όλοι εκείνοι οι κοιλαράδες σηκώθηκαν όρθιοι και χειροκροτούσαν σφυρίζοντας. Μερικοί μάλιστα πηδούσαν πάνω κάτω από τον ενθουσιασμό τους ή έκαναν πως χορεύουν αλά τούρκα, κουνώντας τις υπερμεγέθεις κοιλιές τους. Τα δύο κορίτσια φορούσαν κοντά, αμάνικα φορέματα με στρας και πούλιες στο στήθος. Όταν η Υβέτ είδε τη Δανάη, κατάλαβε γιατί η αδερφή της εξήρε το κάλλος της. Ήταν λίγο πιο κοντή από τη Ρωξάνη, αλλά είχε υπέροχα σπαστά μαλλιά και ένα κορμάκι στρουμπουλό, και ασφαλώς για τους μερακλήδες της Πόλης αποτελούσε τον ορισμό της ομορφιάς.

Δημήτρης Στεφανάκης, «Μέρες Αλεξάνδρειας», Εκδόσεις Ψυχογιός, 2011

Δραστηριότητες

Β1. Αφού διαβάσετε προσεκτικά το κείμενο:

α) να καταγράψετε τα στοιχεία της ανδρικής ενδυμασίας της Υβέτ που παραπέμπουν σε παλαιότερη εποχή κι εκείνα που συνδέονται με το εθνολογικό περιβάλλον της Κωνσταντινούπολης, και β) να επισημάνετε τις παρατηρήσεις του αφηγητή για το πώς ένιωθε η ηρωίδα.

Β2. Η Υβέτ χάρη στην ανδρική ενδυμασία θα μπορέσει να γίνει δεκτή σ΄έναν χώρο κατά παράδοση απαγορευμένο για τις γυναίκες. Υπάρχουν, πιστεύετε, στις μέρες μας περιστάσεις ή περιβάλλοντα που να απαιτούν συγκεκριμένες ενδυματολογικές επιλογές, ώστε το άτομο να μη δημιουργεί αρνητικές εντυπώσεις στους γύρω του; Απαντήστε με συντομία (50-60 λέξεις) χρησιμοποιώντας παραδείγματα. 

Β3. Στο κείμενο που σας δόθηκε: α) να προσδιορίσετε το είδος του αφηγητή, β) να εντοπίσετε ένα σημείο περιγραφής και γ) να καταγράψετε μία αναδρομή στο παρελθόν.

Β4. Ο αφηγητής επιχειρεί να τονίσει το ασύμβατο της ανδρικής ενδυμασίας με τη γυναικεία ομορφιά και το λεπτεπίλπετο σώμα της Υβέτ. Πώς το επιτυγχάνει αυτό; Καταγράψτε συγκεκριμένες αναφορές του κειμένου.

Β5. Στην τελευταία αφηγηματική ενότητα του κειμένου:

α) να παρουσιάσετε τη συναισθηματική κατάσταση που επικρατεί, αξιοποιώντας παραδείγματα από το κείμενο, και β) να προσδιορίσετε σε ποιο πρόσωπο δίνεται έμφαση και γιατί; 

Β6. Οι ενδυματολογικές επιλογές των ατόμων επηρεάζονται από το τι είναι της μόδας τη δεδομένη στιγμή. Ποιες θεωρείτε πως είναι οι αρνητικές συνέπειες του να ακολουθεί κάποιος πιστά τις επιταγές της μόδας; Να αναπτύξετε τις σκέψεις σας σε ένα ενιαίο κείμενο των 100-150 λέξεων.

---

[1] αλάβαστρο το [alávastro] Ο42 & αλάβαστρος ο [alávastros] Ο19 : α.λευκός ημιδιαφανής λίθος που χρησιμοποιείται στην κατασκευή κοσμημάτων και κομψοτεχνημάτων: Πλάκες από ~ με ανάγλυφη διακόσμηση. β. μυροδοχείο ή άλλο αντικείμενο από αλάβαστρο. || άρωμα, μύρο σε αλαβάστρινο δοχείο.

[2] συμπεριφορά που χαρακτηρίζει τον κιμπάρη: άνθρωπος αξιοπρεπής, γενναιόψυχος, κουβαρντάς