ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: ΓΚΡΙΚΛΙΣ

KEIMENO 1

Εισαγωγικό σημείωμα

Η Χρύσα Λύκου είναι αρθρογράφος σε ηλεκτρονικά περιοδικά. Τα ενδιαφέροντά της, μεταξύ άλλων, είναι οι νέοι και η πολιτική.

H genia mas dinei maxi me ta ΓΚΡΙΚΛΙΣ

Είμαι σε μια ηλικία που θυμάμαι αβίαστα υπολογιστές που έμοιαζαν με πιάνο με ουρά, και κινητά που άνοιγες πορτάκι και τράβαγες κεραία για να μιλήσεις. Κοιτούσα τον πατέρα μου σαν εξωτικό πουλί του δάσους, κάθε φορά που προσπαθούσε να συγχρονίσει τις κινήσεις του, σε κάθε εισερχόμενη κλήση. Τον πρώτο υπολογιστή μάς τον χάρισε ένας γείτονας που μετακόμιζε και μέναμε αρκετή ώρα να τον κοιτάμε με τον αδερφό μου, μην μπορώντας να καταλάβουμε σε τι πραγματικά μπορούσε να μας χρησιμεύσει (γέλια). Κοινή μας απορία, το κοινό χαρακτηριστικό αυτών των δύο συσκευών που εισέβαλαν στο σπίτι μας. Καμιά τους δεν αναγνώριζε τους ελληνικούς χαρακτήρες. Έτσι, καλωσορίσαμε τα greeklish.

  Η γενιά μου στα εφηβικά της χρόνια, χωρίς να ρωτήσει κανέναν, κατασκεύασε μια νέα διάλεκτο! Aφαιρέσαμε φωνήεντα κάνοντας αδιανόητη μείξη ελληνικών και αγγλικών λέξεων με λατινικούς χαρακτήρες. Μια νέα επικοινωνία είχε αρχίσει μεταξύ μας, στην οποία δεν μπορούσε να συμμετέχει εύκολα κάποιος ενήλικας, μιας και δεν έβγαζε άκρη με τα όσα σκαρώναμε .

  Έτσι κάπως μάθαμε να τη σκαπουλάρουμε με τα ορθογραφικά λάθη. Άσε που δε χάναμε χρόνο με τόνους και τέτοια περιττά. Σιγά τον Ράλλη που κατήργησε την καθαρεύουσα με τη «δημοτική» και μάλιστα κάτω από πιέσεις των λογίων της εποχής. ΜΟΝΟΙ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΛΟΙ ΤΟΥΣ! Απαντούσαμε σε χρόνο μηδέν και ήμασταν φοβερά cool . Χάπατα ακόμη τότε με τον ρόλο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, παίρναμε θάρρος από τον κακό μεν, άμεσο δε τρόπο προώθησης του γραπτού λόγου σε διαφημίσεις.

  Το έλα να δεις βέβαια έγινε, όταν εμφανίστηκαν στην πίστα οι πραγματικά μεγάλοι σταρ. Facebook, Twitter, για μας τους γηραιότερους MSN. Πέρασε η γλώσσα σε άλλα χέρια! Καμιά φορά και εμείς οι ίδιοι δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε τι γράφαμε. Προβληματισμένοι οι καθηγητές, προβληματισμένοι οι γονείς, πέρα βρέχει εμείς . Φήμες θέλουν έναν από το Β2 να έγραψε όλο το διαγώνισμα έκθεσης σε greeklish. Σε άλλα νέα, ο Μπαμπινιώτης έτρωγε κάρβουνα μέσα στα λεξικά του.

«Δεν είναι απλό εργαλείο η γλώσσα. Είναι ο πολιτισμός μας, είναι η ιστορία μας, είναι η σκέψη μας, είναι η νοοτροπία μας, είναι η ταυτότητά μας. Πάνω από όλα η γλώσσα είναι αξία».

E, και είχε δίκιο, να πάρει η ευχή! Σπάει ο διάολος το ποδάρι του και από τα πρώτα μαθήματα του εξαμήνου στο πανεπιστήμιο είναι η γλώσσα ως κληρονομιά, πολιτικός και πολιτιστικός μας φορέας. Σκάει κόλα εξεταστικής, αρχίζει το γράψιμο όπως όπως και ξαφνικά κολλάω στην ορθογραφία των λέξεων. Δεν είμαι πια και κάνα πιτσιρίκι, να με δικαιολογούν για τα ορθογραφικά μου. Κρύος ιδρώτας για τη σωστή ορθογραφία. Προσπαθώ να θυμηθώ πώς κλίνεται, βασικούς κανόνες καταλήξεων, τίποτα. Ε, ρε, ξεφτιλίκια… Εκείνο το βράδυ, η Ακαδημία Αθηνών ήρθε στον ύπνο μου. Κρατούσε έναν τεράστιο κατάλογο με όλα μου τα μπασταρδεμένα μηνύματα σε κινητά και ιστότοπους και μου ψιθύρισε ότι:

«Η γλώσσα που εμπλούτισε όχι μόνο τη λατινική, αλλά και τις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, που έχει και οπτικά συνδεθεί άρρηκτα με το αλφάβητό της, δεν είναι δυνατό να υποστεί μείωση με την κατάργησή του από εμάς τους ίδιους».

  Εφιάλτες σαν και τον δικό μου πρέπει να είδαν πολλοί συνομήλικοί μου, λίγο μεγαλύτεροι αλλά και μικρότεροι. Όχι σαν κύμα, αλλά σταδιακά τα greeklish παύουν να είναι ανάγκη μιμητισμού και κακόγουστη μόδα. Τώρα, άμα τύχει και στείλω μήνυμα βιαστικά με λατινικούς χαρακτήρες, πέραν του ότι δε βγαίνει νόημα, μου έρχεται και απάντηση:

  «Μίλα ελληνικά, παιδάκι μου, δεν καταλαβαίνω τι λες».

   Η γλώσσα είναι σύμβολο κοινωνικής ταυτότητας, πέρα από εργαλείο σκέψης και επικοινωνίας. Δεν τη χρησιμοποιούμε απλώς, παίρνουμε στάση απέναντί της, την αξιολογούμε. Σχεδόν πάντα τη συνδέουμε με κοινωνικές και πολιτικές πεποιθήσεις. Μια γλώσσα υπάρχει ιστορικά, απλώνεται και καθιερώνεται από τη στιγμή που αποκτά γραπτή έκφραση.

  Η γραπτή αναπαράσταση της γλώσσας είναι ένα πολύ ισχυρό κομμάτι του νήματος. Συνδέει το παρελθόν με το παρόν. Η άκρη του νήματος θα μπορούσε να είναι η ιστορική ορθογραφία της γλώσσας.

  Μου αρέσει η ελληνική γλώσσα! Τη διαβάζω να χορεύει σε ποιήματα και διηγήματα και την καμαρώνω. Πολλές φορές τη νιώθω ατέλειωτη. Για ένα συναίσθημα, σου δίνει έναν σκασμό επιλογές να το εκφράσεις. Και δε μιλάω για οργή και νεύρα, που, αν δε βρίσεις στα ελληνικά, είναι σαν να μην έβρισες. Η γενιά μας, μια χαμένη γενιά, όπως αρέσει σε πολλούς να τη λένε, τα greeklish τα νίκησε. Τα δημιουργήσαμε και τα απορρίψαμε. Αποφασίσαμε με κάποιον τρόπο ότι μπορεί με αυτή τη χώρα να μας δένουν όλο και λιγότερα, η γλώσσα μας όμως είναι αδιανόητα όμορφη.   

Χρύσα Λύκου, provocateur.gr

KEIMENO 2

KEIMENO 3

Εισαγωγικό σημείωμα

Ο Νικηφόρος Βρεττάκος (1912-1991) κατέχει μια από τις κορυφαίες θέσεις στη σύγχρονη ελληνική ποίηση. Υπήρξε σημαντικός εκπρόσωπος της γενιάς του ’30 και εξαιρετικά παραγωγικός. «Στην ποίηση» γράφει ο ίδιος «έδωσα την ψυχή μου. Και χωρίς να είμαι βέβαιος ότι είμαι ποιητής, ξέρω τώρα πως δεν είμαι τίποτε άλλο».

Η ελληνική γλώσσα

Όταν κάποτε φύγω

από τούτο το φως

θα ελιχθώ προς τα πάνω

όπως ένα ρυακάκι που μουρμουρίζει.

Κι αν τυχόν κάπου

ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμους

συναντήσω αγγέλους,

θα τους μιλήσω ελληνικά,

επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες.

Μιλάνε μεταξύ τους με μουσική.

Νικηφόρος Βρεττάκος, Ποιήματα, τ. Γ΄, εκδ. Τρία φύλλα, 1991

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Στο πλαίσιο δημιουργικής εργασίας για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας με θέμα τα greeklish διαβάζετε το κείμενο 1 και αποφασίζετε να εντάξετε στην εισαγωγή του κειμένου της εργασίας σας τον στοχασμό που εκφράζει η συντάκτριά του στις τρεις τελευταίες παραγράφους («Η γλώσσα είναι σύμβολο … αδιανόητα όμορφη»), αποδίδοντάς τον περιληπτικά σε 50-60 λέξεις.

[Μονάδες 10]

B1. Θα μπορούσε η συντάκτρια του κειμένου 1 να είναι η δημιουργός του κειμένου 2; Να καταγράψετε την άποψή σας σε ένα κείμενο 70-80 λέξεων.

[Μονάδες 15]

B2.  α) i. «Η γενιά μου στα εφηβικά της χρόνια κατασκεύασε μια νέα διάλεκτο!»

ii.  «Φήμες θέλουν έναν από το Β2 να έγραψε όλο το διαγώνισμα έκθεσης σε greeklish».

iii. «Η γενιά μας τα greeklish τα νίκησε. Τα δημιουργήσαμε και τα απορρίψαμε». (κείμενο 1) Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική, κάνοντας όλες τις αναγκαίες αλλαγές. Πώς διαμορφώνει το ύφος του κειμένου η χρήση της ενεργητικής σύνταξης από την αρθρογράφο;

[Μονάδες 15]

B3. α) Να κατατάξετε το ποίημα του Ν. Βρεττάκου (κείμενο 3) στην παραδοσιακή ή τη μοντέρνα ποιητική γραφή. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας εντοπίζοντας δύο χαρακτηριστικά της μορφής και δύο του περιεχομένου. β) Να αιτιολογήσετε τη χρήση του α΄ ενικού ρηματικού προσώπου από τον ποιητή στο κείμενο 3.

[Μονάδες 15]

Γ. Ο Νεοέλληνας, κατά τη γνώμη σας, αντιλαμβάνεται την αξία της γλώσσας όπως την εξαίρει η ποιητική φωνή; (κείμενο 3) Να γράψετε τις σκέψεις σας σε ένα κείμενο 100-200 λέξεων.

[Μονάδες 15]

Δ. «Η γενιά μας, μια χαμένη γενιά, όπως αρέσει σε πολλούς να τη λένε, τα greeklish τα νίκησε. Τα δημιουργήσαμε και τα απορρίψαμε» (κείμενο 1). Συμφωνείτε με την άποψη αυτή ή όχι και γιατί; Η επαφή των νέων με την τεχνολογία είναι ο μόνος, κατά τη γνώμη σας, λόγος που υιοθέτησαν τη γραφή των greeklish; Να αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα κείμενο 300-400 λέξεων που θα εκφωνήσετε σε ημερίδα που διοργανώνει το σχολείο σας με θέμα: «Η γλώσσα των νέων σήμερα». 

[Μονάδες 30]