ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΣΥΝΕΞΕΤΑΣΗΣ- Πανικός και κορονοϊός

ΚΕΙΜΕΝΟ Ι

Εισαγωγικό σημείωμα

H Έφη Σίμου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Επικοινωνίας και ΜΜΕ στην υγεία. Εργάζεται στην τομέα Επιδημιολογίας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, ως ερευνητικό και διδακτικό προσωπικό, όπου και διδάσκει το μάθημα Επικοινωνία -ΜΜΕ και Δημόσια Υγεία.  

O πανικός μπορεί να γίνει μεταδοτικός όσο και ο κορονοϊός

Η ραγδαία και παγκόσμια εξάπλωση του κορονοϊού έχει δημιουργήσει αισθήματα φόβου σε όλους μας και πανικού σε αρκετούς. Όμως τι ακριβώς είναι ο πανικός; Μήπως είναι μεταδοτικός όσο και ο ιός και αν είναι τι πρέπει να κάνουμε για να τον αποφύγουμε;

   «Η αντίληψη ότι ο φόβος μπορεί να έχει πολλές επιπτώσεις και ότι ο πανικός μπορεί να εξαπλωθεί εξίσου γρήγορα αναβιώνει περιοδικά σε πολλές πανδημίες. Από την εποχή που ο Γάλλος γιατρός και συγγραφέας Le Bon έγραψε για την ψυχολογία της μάζας, υπάρχει πλήθος βιβλιογραφικών αναφορών που υποστηρίζουν ότι οι ιδέες, τα συναισθήματα και οι προκαταλήψεις μπορεί να είναι εξίσου μεταδοτικά όσο και οι ιοί». Αυτό που βλέπουμε στην εξελισσόμενη πανδημία του κορονοϊού, παρατηρώντας ενέργειες του γενικού πληθυσμού, όπως η μεγάλη αύξηση των πωλήσεων στα σούπερ μάρκετ ή η κατακόρυφη πτώση των χρηματιστηρίων παγκοσμίως, είναι ότι υπάρχει άγχος και αυξημένη αβεβαιότητα για το τι θα συμβεί στο μέλλον, λέει η κα Σίμου. 

   «Οι εικόνες με άδεια ράφια, άδειους δρόμους και ερημωμένες πόλεις  που γίνονται viral μπορεί να δημιουργήσουν μια εντατικοποιημένη αίσθηση επείγουσας ανάγκης, η οποία μπορεί να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερο πανικό. Ελλοχεύει επίσης ο κίνδυνος να προκληθούν φαινόμενα ρατσισμού και αποδόμησης της κοινωνικής συνοχής». Ο περιορισμός εξάπλωσης του ιού σχετίζεται με την επιβολή πρωτοφανών μέτρων καραντίνας. Η καραντίνα διαφέρει από την απομόνωση.

   Η καραντίνα, εξηγεί η κα Σίμου, είναι συχνά μια δυσάρεστη εμπειρία για όσους υποβάλλονται σε αυτήν. Η απώλεια της ελευθερίας, η απομάκρυνση από αγαπημένα άτομα, η αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη της κατάστασης, ο φόβος και η πλήξη μπορούν, μερικές φορές, να δημιουργήσουν δραματικές επιπτώσεις: «Και όπως καταγράφονται από μελέτες διεθνώς αυτές μπορεί να είναι: ευερεθιστότητα, συναισθηματική εξάντληση, κακή διάθεση, αϋπνία, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, κακή διάθεση, άγχος και συμπτώματα μετατραυματικού άγχους, φόβος, νευρικότητα, σύγχυση, θυμός, θλίψη και απογοήτευση».  

   Όπως τονίζει η ειδικός η επιτυχής χρήση της καραντίνας ως μέτρου δημόσιας υγείας απαιτεί τη μείωση στο μέτρο του δυνατού, του πανικού και των αρνητικών συνεπειών που συνδέονται με αυτήν. Ως εκ τούτου προτείνει τα εξής:

Πώς να διαχειριστείτε καλύτερα  το "ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ"  

1. Φροντίστε την υγεία σας

2. Εξασφαλίστε επαρκείς προμήθειες

3. Βελτιώστε την επικοινωνία

4. Χρησιμοποιήστε σωστά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

5. Μειώστε την πλήξη

6. Διαχειριστείτε αποτελεσματικά το άγχος

7. Αποφύγετε ανθρώπους που αυξάνουν την ανησυχία σας

8. Κάντε ένα διάλειμμα από την πληροφόρηση

9. Μείνετε στο παρόν

Η ζωή είναι απρόβλεπτη. Το μέλλον είναι αβέβαιο και κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει. Μην σπαταλάτε το χρόνο σας στο να προβλέψετε τι θα συμβεί. Κανείς δεν το ξέρει. Εκμεταλλευτείτε δημιουργικά κάθε στιγμή της μέρας. Επίσης με το να μένετε επικεντρωμένοι στο παρόν μειώνετε το άγχος και αυξάνετε την αντικειμενικότητά σας, η οποία είναι απαραίτητη σε καταστάσεις κρίσεων, ώστε να λαμβάνετε σωστές αποφάσεις.

10. Αξιοποιήστε τη φαντασία σας

Η σκέψη είναι απολύτως αναγκαία για την κατάκτηση της ελευθερίας και της ηρεμίας. Υπάρχει ένα στοιχείο φαντασίας σε κάθε πανικό. Αξιοποιήστε τη φαντασία σας με θετικούς τρόπους και όχι κατασκευάζοντας σενάρια καταστροφής. Μέσα από τις κοινωνικές επαφές και τα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να μεταδοθεί ή να απομονωθεί και το καλό και το κακό, επισημαίνει η κα Σίμου και προτρέπει: Ας αλληλοσυνδεθούμε για να απομονώσουμε τον ιό και τον πανικό, και να μεταδώσουμε την αισιοδοξία, την αλληλεγγύη, τον αυτοέλεγχο, την ενσυναίσθηση, την αίσθηση της ατομικής ευθύνης, με σκοπό την προστασία των αγαπημένων προσώπων και της κοινωνίας γενικότερα. «Κυρίως ας μεταδώσουμε την ικανότητα εκλογίκευσης και κριτικής σκέψης, η οποία αποδεικνύεται εξαιρετικής σημασίας σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, ώστε να μπορούμε να αποφασίσουμε τι είναι το σωστό και το χρήσιμο».

Έφη Σίμου, άρθρο δημοσιευμένο στο διαδίκτυο, 16/3/2020 (διασκευή)

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙ
 
 
ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙΙ

Εισαγωγικό σημείωμα
Ο Αντώνης Φωστιέρης είναι Έλληνας ποιητής, από τους σημαντικότερους της Γενιάς του ’70. Η ποίησή του έχει τιμηθεί με πολλά λογοτεχνικά βραβεία και περιλαμβάνεται σε πολυάριθμες ανθολογίες, ελληνικές και ξένες. 

«Η Αράχνη»

Καθόμουν ώρες μες στην πλήξη μου και χάζευα

Όπως το κάνουν όλοι αυτοί που κουραστήκανε

Από τα τόσα που ελπίζουν ότι ζήσανε

Στο χλιαρό κενό τού να μη σκέφτομαι καθόμουνα

Παρατηρώντας μιαν αράχνη που αιωρείτο.

Εκείνη κάτι θα σκεφτότανε φαντάζομαι

Γιατί όλο ανέβαινε το σιχαμένο ιστό της

Έμενε ακίνητη συσπώντας τις κεραίες κι έπειτα

Ακάθεκτη ορμούσε στο κενό.

Μύγα ή ζωύφιο δεν πέρασε, όσο είδα.

Όμως η θήρα προχωρούσε δίχως θήραμα

Με τη σοφία εκείνου που γνωρίζει πως το ανύπαρκτο

Θέλει δραστήρια τέχνη να το αδράξεις.

Σοφία ωραία λιλιπούτειου τέρατος

Που σε κλωστούλα σάλιου παραμόνευε

Να παγιδέψει το άπιαστο

Και με χαψιές μεγάλες τέλος καταβρόχθισε

Τις ώρες μου, την πλήξη, το κενό.

Φωστιέρης, Α. (2000). Η σκέψη ανήκει στο πένθος, Αθήνα: Καστανιώτης

ΘΕΜΑ Α

Να πυκνώσετε το περιεχόμενο των τριών πρώτων παραγράφων («Η ραγδαία… από την απομόνωση») του Κειμένου Ι. (70-80 λέξεις)

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Β

1^ο Ερώτημα

Να γράψετε δίπλα από κάθε γράμμα τη λέξη Σωστό ή Λανθασμένο ανάλογα με το αν νομίζετε ότι η πρόταση αποδίδει ορθά το νόημα του Κειμένου Ι. Στη συνέχεια, να τεκμηριώσετε με συνοπτική αιτιολόγηση την επιλογή σας.

α) Η ψυχολογία της μάζας είναι αυτή που κάνει τον πανικό εξίσου μεταδοτικό με τον κορονοϊό.

β) Η εξάπλωση του κορονοϊού έχει κατακλύσει με αισθήματα φόβου και πανικού το

σύνολο των πολιτών.

γ) Η καραντίνα και η απομόνωση ενοχοποιούνται για την επικράτηση έντονων αρνητικών συναισθημάτων στον πληθυσμό.

δ) Η ανακύκλωση εικόνων που αποτυπώνουν τον φόβο των ανθρώπων να κυκλοφορούν βοηθάει στην πειθαρχία των πολιτών και την αντιμετώπιση του πανικού.

ε) Η επαφή των ανθρώπων από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συμβάλλει στη διαχείριση της κρίσης.

Μονάδες 15

2^ο Ερώτημα

α) Η αρθρογράφος του Κειμένου Ι στο χωρίο «Όπως τονίζει… χρήσιμο» προσπαθεί να καθοδηγήσει. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με αναφορές τόσο στο περιεχόμενο και όσο στις γλωσσικές επιλογές.

Μονάδες 5

β) Να αντικαταστήσετε καθεμία από τις υπογραμμισμένες λέξεις με μία συνώνυμή τους έτσι ώστε το ύφος να γίνει περισσότερο οικείο.

i. Η αντίληψη ότι ο φόβος μπορεί να έχει πολλές επιπτώσεις και ότι ο πανικός μπορεί να εξαπλωθεί εξίσου γρήγορα αναβιώνει περιοδικά σε πολλές πανδημίες.

ii. Οι εικόνες με άδεια ράφια, άδειους δρόμους και ερημωμένες πόλεις που γίνονται viral μπορεί να δημιουργήσουν μια εντατικοποιημένη αίσθηση επείγουσας ανάγκης.

iii. Ελλοχεύει επίσης ο κίνδυνος να προκληθούν φαινόμενα ρατσισμού και αποδόμησης της κοινωνικής συνοχής.

iv. Και όπως καταγράφονται από μελέτες διεθνώς αυτές μπορεί να είναι: ευερεθιστότητα, συναισθηματική εξάντληση, κακή διάθεση…

Μονάδες 5

γ) Ποιο είναι το θέμα του σκίτσου (Κείμενο ΙΙ); Τι επιδιώκει ο σκιτσογράφος να καυτηριάσει; Πώς συνομιλεί με το Κείμενο Ι;

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Γ

Να διατυπώσετε το ερμηνευτικό σας σχόλιο για το ποίημα του Α. Φωστιέρη. (150 περίπου λέξεις)

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Δ

Η αρθρογράφος υποστηρίζει τη θέση ότι «ο πανικός μπορεί να γίνει μεταδοτικός όσο και ο κορονοϊός». Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τη θέση αυτή; Με ποιους τρόπους είναι δυνατόν, κατά τη γνώμη σας, να διαχειριστεί καθένας από εμάς δύσκολες κοινωνικές συγκυρίες όπως η συγκεκριμένη; Το κείμενό σας θα είναι άρθρο που θα δημοσιευτεί στον ιστότοπο του σχολείου σας. (350 λέξεις)

Μονάδες 30

 ΠΗΓΗ