ΣΥΝΕΞΕΤΑΣΗ: Είμαι παιδί και έχω δικαιώματα

Α. Μη Λογοτεχνικό κείμενο

Είμαι παιδί και έχω δικαιώματα

Το παρακάτω άρθρο (συντομευμένο) δημοσιεύθηκε στις 21/11/2022 στον ιστότοπο https://www.noimatherapy.gr και υπογράφεται από τις ψυχολόγους Μαλιούση Δήμητρα-Δημητρίου Μαρία

Παλαιότερα, δεν ήταν αυτονόητο ότι τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην προστασία και τη φροντίδα. Χρειάστηκαν πολλοί αγώνες, προκειμένου να τους αναγνωριστούν δικαιώματα. Αντίθετα με ό,τι πιθανόν πιστεύουν πολλοί, τα παιδιά δεν αποτελούν «προέκταση» του εαυτού των ενηλίκων, ούτε είναι «μικρογραφία» τους. Είναι ολοκληρωμένες οντότητες με δική τους προσωπικότητα κι έχουν κι αυτά δικαιώματα ανεξάρτητα από την εθνική ταυτότητα, τη θρησκεία, την καταγωγή, το χρώμα και το φύλο. Τα πρώιμα θεσμικά κείμενα για τα δικαιώματα του παιδιού παρουσιάζουν το παιδί ως ένα παθητικό ων που χρήζει προστασίας για να επιζήσει και όχι ως ένα αυτόνομο υποκείμενο δικαιωμάτων. Αντίθετα, η σύγχρονη εξέλιξη των δικαιωμάτων του παιδιού θέτει στο επίκεντρο την έννοια της αυτονομίας.

Η σύμβαση για τα δικαιώματα των παιδιών υπεγράφη το 1989 από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και έχει έως σήμερα επικυρωθεί από 193 κράτη, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και η Ελλάδα. Η Χάρτα των δικαιωμάτων του παιδιού αναφέρει: «Το παιδί θα απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα χωρίς διάκριση φυλής, χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, εθνικής ή κοινωνικής καταγωγής, περιουσίας, οικογενειακής προέλευσης ή άλλης κοινωνικής θέσης του ίδιου του παιδιού ή της οικογενείας του» (σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, 1959). Στο πλαίσιο αυτό, καθιερώθηκε η παγκόσμια ημέρα για τα δικαιώματα των παιδιών, στις 20 Νοεμβρίου κάθε έτους, που έχει ως στόχο την υπενθύμιση της σημαντικότητας της προστασίας και της φροντίδας των παιδιών σε κάθε γωνιά της γης.

Όμως, παρά τις προσπάθειες τις προσπάθειες όλων αυτών των ετών, συνεχώς μαθαίνουμε για περιστατικά βίας και εκμετάλλευσης με αποδέκτες τα παιδιά. Ακόμη και στις, κατά τ’ άλλα, αναπτυγμένες κοινωνίες της δύσης η σεξουαλική και σωματική κακοποίηση, η παιδική εργασία, αλλά και η περιθωριοποίηση προσφύγων και μεταναστών είναι καθημερινά δίπλα μας. Οι συναισθηματικές δυσκολίες των παιδιών και τα προβλήματα ψυχικής υγείας έχουν αυξηθεί ιδιαίτερα σε ένα οικογενειακό πλαίσιο που στερείται υποστήριξης και ενθάρρυνσης. Παρά τα διεθνή κείμενα προστασίας των παιδιών, που σε πολλές χώρες αποτελούν κενό γράμμα, εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να υποφέρουν από κατάφορη παραβίαση των δικαιωμάτων τους από γονείς, εκπαιδευτικούς και την κοινωνία ολόκληρη. Τα στοιχεία και οι αριθμοί των παιδιών που παραβιάζονται τα δικαιώματα τους είναι καταπέλτης στον εφησυχασμό της συνείδησης.

Αξίζει να επισημανθεί πως η παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών έχει αποτέλεσμα όχι μόνο στην φυσική τους υπόσταση αλλά και την συναισθηματική τους ευεξία. Κάθε πληγή που προκάλεσε η συναισθηματική κακοποίηση των παιδιών, δεν  επουλώνεται εύκολα στην παιδική ηλικία. Αντίθετα, τις περισσότερες φορές διαιωνίζεται και προκαλεί προβλήματα τόσο στην εφηβική όσο και την ενήλικη ζωή, επηρεάζοντας την αυτοεικόνα, την κοσμοθεωρία αλλά και τις σχέσεις του παιδιού με τους γύρω του, λόγω των εσωτερικών του αναπαραστάσεων.

Η κακοποίηση, η παραμέληση, η φτώχεια και η ανέχεια μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ψυχικής υγείας, να υποβαθμίσει την μετέπειτα ζωή των ατόμων αλλά και των συνανθρώπων γύρω τους. Τα τραύματα που πολλές φορές δημιουργούνται, δε βρίσκουν διέξοδο και δημιουργούν δυσκολίες καθ’ όλη την διάρκεια ζωής των ατόμων.

Ας μη μείνουμε, λοιπόν, στη φετινή παγκόσμια μέρα και πάλι στα λόγια! Ας είμαστε δίπλα στα παιδιά μας προσφέροντάς τους αγάπη, κατανόηση, υποστήριξη και αποδοχή! Ας είμαστε δίπλα σε όλα τα παιδιά, με στόχο την υγιή και ολοκληρωμένη σωματική  και ψυχική τους ανάπτυξη!

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η δραστηριότητα

Α1. Να γράψετε την περίληψη της τρίτης παραγράφου του κειμένου σε 50-60 λέξεις («Όμως, παρά τις προσπάθειες... της συνείδησης»).

Μονάδες 15

2η δραστηριότητα

Α2. Στη δεύτερη παράγραφο κειμένου οι συγγραφείς επικαλούνται, για να στηρίξουν τον βασικό ισχυρισμό τους, τις θέσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Για ποιον λόγο κατά τη γνώμη σας έκαναν αυτή την επιλογή;

Μονάδες 4

Α3. «Η σύμβαση για τα δικαιώματα των παιδιών υπεγράφη το 1989 από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και έχει έως σήμερα επικυρωθεί από 193 κράτη». Να εντοπίσετε το είδος της σύνταξης στο παρακάτω χωρίο (μονάδα 1) και να τη μετατρέψετε στην αντίθεσή της (μονάδα 2). Ποιες αλλαγές προκύπτουν από αυτή τη μετατροπή ως προς το ύφος του κειμένου (μονάδα 2);

Μονάδες 5

Α4. Οι συγγραφείς στην τελευταία παράγραφο του κειμένου χρησιμοποιούν α’ πληθυντικό πρόσωπο και υποτακτική έγκλιση να γράψετε ένα παράδειγμα για κάθε γλωσσική επιλογή (μονάδα 2) και να αιτιολογήσετε τη λειτουργία τους ως προς το νόημα του κειμένου (μονάδα 4).

Μονάδες 6

3η δραστηριότητα

Α5. Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Δικαιωμάτων του παιδιού, αναλαμβάνετε να εκφωνήσετε μία ομιλία σε εκδήλωση του σχολείου σας (200-250 λέξεων), αντλώντας και στοιχεία από το κείμενο που διαβάσατε, στην οποία θα παρουσιάσετε: α) τις επιπτώσεις της καταπάτησης των δικαιωμάτων του παιδιών και β) τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να διασφαλιστούν τα δικαιώματά τους.

Μονάδες 20

Β. Λογοτεχνικό κείμενο

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ (1935 - )

Κάποτε θα `ρθουν

Το παρακάτω τραγούδι ερμήνευσε ο Παύλος Σιδηρόπουλος και κυκλοφόρησε στον δίσκο Ο ασυμβίβαστος (1979) σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.

Κάποτε θα `ρθουν να σου πουν

πως σε πιστεύουν, σ’ αγαπούν

και πώς σε θένε

Έχε το νου σου στο παιδί,

κλείσε την πόρτα με κλειδί

ψέματα λένε

Κάποτε θα `ρθουν γνωστικοί,

λογάδες και γραμματικοί

για να σε πείσουν

Έχε το νου σου στο παιδί

κλείσε την πόρτα με κλειδί,

θα σε πουλήσουν

Και όταν θα `ρθουν οι καιροί

που θα `χει σβήσει το κερί

στην καταιγίδα

Υπερασπίσου το παιδί

γιατί αν γλιτώσει το παιδί

υπάρχει ελπίδα

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Β1. Στους παρακάτω στίχους οι υπογραμμισμένες λέξεις/φράσεις λειτουργούν ως σύμβολα. Να προσπαθήσετε να αποδώσετε σύντομα (50-60 λέξεις) τα νοήματα που εκφράζουν: “κλείσε την πόρτα με κλειδί”, “που θα `χει σβήσει το κερί στην καταιγίδα”.

Μονάδες 15

Β2. α. Στο ποίημα πολλά ρίματα βρίσκονται σε χρόνο Μέλλοντα. Να καταγράψετε δύο (2) παραδείγματα από το κείμενο και να δικαιολογήσετε τη λειτουργία αυτού του χρόνου.

Β2. β. Στο ποίημα κυριαρχεί το β’ ενικό πρόσωπο. Να δώσετε δύο παραδείγματα/αναφορές από το ποίημα. Ποια είναι η λειτουργία του σε επίπεδο ύφους;

Μονάδες 15

Β3. Να αναφερθείς στο μήνυμα που θέλει να μεταδώσει ο δημιουργός, λαμβάνοντας υπόψη την τελευταία στροφή. Συμφωνείς ή διαφωνείς με τους συλλογισμούς που κάνει και γιατί; Η απάντησή σου να εκτείνεται σε 100-150 λέξεις.

Μονάδες 20